De Duitse bezetting en de gezondheidszorg, het Ziekenfondsenbesluit van 1941 en de gevolgen

Abstract

In deze scriptie wordt de rol van het Duitse civiele bestuur in Nederland bij het volksgezondheidsbeleid belicht tijdens de Duitse bezetting van 1940 tot 1945. De casus die wordt onderzocht betreft het Ziekenfondsenbesluit van 1941. Het Ziekenfondsenbesluit van 1941 bleef 65 jaar van kracht en vormde de kern van het Nederlandse stelsel van sociale ziektekostenverzekeringen. Daarom is het van belang om dit onderwerp verder te onderzoeken. In deze scriptie is dat gedaan door met een dubbele comparatieve methode van drie opeenvolgende periodes een beeld te schetsen van de ontwikkeling van de Nederlandse gezondheidszorg. Deze scriptie draagt bij aan het historiografische debat door nieuwe bronnen van Sociale Zaken en Medisch Contact te belichten. Daarmee probeer ik nuance toe te voegen aan de vraag in hoeverre het Ziekenfondsenbesluit en daarmee de gezondheidszorg Duits of Nederlands te noemen is. Deze twee karakteriseringen lopen door elkaar heen en het is moeilijk aan te wijzen hoe Duits of Nederlands het Ziekenfondsenbesluit nu daadwerkelijk is. Een belangrijk resultaat uit dit onderzoek is dat door de invoering van het Ziekenfondsenbesluit de overheid een dominante rol kreeg bij beleid en toezicht op het gebied van zorg. Verder wijst dit onderzoek uit dat het Ziekenfondsenbesluit inderdaad door Duitsers is ingevoerd, maar naast Duitse elementen ook Nederlandse elementen bevatte. Op basis van het Ziekenfondsenbesluit beargumenteert deze scriptie uiteindelijk dat de Duitse bezetting gezorgd heeft voor verandering en versnelling in de centralisering van de gezondheidszorg en het volksgezondheidsbeleid. Bij verder onderzoek kan er gekeken worden naar primaire bronnen van Sociale Zaken in en na de Tweede Wereldoorlog en daarbij de aanpak van een nieuwe gezondheidszorg en een verdere uitwerking van de vorming naar een verzorgingsstaat in Nederland