Onderwijs als wapen tegen opkomend nationalisme? Onderwijsbeleid in Nederlands-Indië, 1901-1942.

Abstract

In dit onderzoek staat het onderwijsbeleid in Nederlands-Indië van 1901 - 1942 centraal. Binnen dit kader zocht ik een antwoord op de vraag hoe de verschuiving van het onderwijsbeleid van Nederlands-Indië van de Ethische Politiek (1901-1920) naar de nationaliseringspolitiek (1920-1942) kan worden verklaard. In de analyse van primaire bronnen en de raadpleging van secundaire literatuur heb ik mij toegelegd op drie mogelijke verklaringen voor de verschuiving van het onderwijsbeleid, die naar voren kwamen in een eerste verkennende studie van het primaire bronmateriaal, namelijk: de verdeeldheid onder bestuurders en koloniale autoriteiten, de economische situatie waarin Nederlands-Indië zich bevond en de opkomende nationale bewegingen. Het onderzoek laat zien dat de ‘Ethische Politiek’ en de nationaliseringspolitiek twee kanten van dezelfde medaille zijn. Ook laat het onderzoek zien dat de koloniale overheid onderwijs gebruikte als wapen tegen opkomend nationalisme. En daarmee als middel om de ‘informele apartheid’ in de samenleving in stand te houden.