Symbolische Representaties van Spirituele Kennis: Een Gnostische Exegese van de Hymne van de Parel

Abstract

In deze scriptie betoog ik dat de Hymne van de Parel, een lied dat onderdeel is van het apocriefe geschrift Handelingen van Thomas, middels een gnostische lezing het beste is te interpreteren. Deze Hymne wordt door sommigen als een vroegchristelijke tekst gelezen (Luttikhuizen), terwijl anderen een gnostische lezing prefereren (Jonas en Pagels). Door het veelvuldige gebruik van symboliek leent de Hymne zich voor verschillende lezingen: Interpretatie 1: De prins in de Hymne staat symbool voor de ziel. Interpretatie 2: De prins in de Hymne staat symbool voor Christus. Interpretatie 3: De Hymne is een symbolische weergave van de gnostische soteriologie. De derde interpretatie is een aanvulling op het interpretatiewerk dat Luttikhuizen en Jonas gedaan hebben. Door ieder symbool op te sommen en van hun betekenis te voorzien, zal ik aantonen dat er een gnostische soteriologie verstopt zit in de Hymne. Met name de explicatie van twee symbolen, de slang en het bezweren van de slang, zal aantonen dat er gnostische namensymboliek en gnostische mystiek in de Hymne gecodeerd zitten. Deze namensymboliek en de mystieke reis door de hemelsferen zijn beide fundamentele aspecten van de gnostische verlossingsleer. Uiteindelijk hebben alle drie de interpretaties even veel bestaansrecht. De verschillende lezingen werken samen in tandem om de gnostische inzichten symbolisch te communiceren. Juist de subtextuele gelaagdheid en de daarmee gepaarde verschillende mogelijkheden van interpretatie zijn door de auteur bewust ingezet. De derde lezing die ik aanreik is vooral bedoeld als aanvulling, maar is desalniettemin van belang omdat deze interpretatie de gnostische soteriologie inzichtelijk maakt. Na de gnostische exegese van alle symboliek in de Hymne, wordt duidelijk dat zij zeer zeker berust op gnostisch gedachtengoed; en dat we met zekerheid kunnen stellen dat zij geen vroegchristelijk geschrift is, maar als gnostiek beschouwd dient te worden.