Tekenen van zwart: Een studie naar de invloed van het materiaal en de techniek in de verbeelding van zwarte mensen in zeventiende-eeuwse tekeningen uit de Noordelijke Nederlanden.

Abstract

In deze studie wordt gekeken naar de invloed van techniek en materiaal op de weergave van zwarte personen in zeventiende-eeuwse tekeningen die zijn vervaardigd door kunstenaars werkzaam in de Noordelijke Nederlanden. De nauwkeurige bestudering van de gehanteerde techniek van de kunstenaar, het gekozen tekenmedium en het soort papier geven inzicht in de mate waarin deze technische elementen een bepalende functie hadden in de manier waarop zwarte mensen in de tekeningen zijn verbeeld. Uit de zestien onderzochte tekeningen van verschillende kunstenaars blijkt een nauw verband te zijn in de en profil houding van het zwarte model, de overdreven stereotype gelaatstrekken en de afwezigheid van een donkere huid. In de tekeningen waarin gekozen werd om de zwarte huid te verbeelden komt naar voren dat het gekozen tekenmedium grote impact heeft gehad op het eindresultaat. Er werd door kunstenaars veel geëxperimenteerd met de verschillende tekenmedia. Zo werd er met de eigenschappen van een specifiek medium geprobeerd door middel van vlakken of lijnen het lichtspel, de tonaliteit en gelaagdheid van de huid zo realistisch mogelijk weer te geven. Als laatste speelde hierbij ook het papier als drager een belangrijke rol. Eigenschappen als helderheid en oppervlakstructuur hadden een sterke invloed op de tekening. Deze scriptie draagt hiermee bij aan het huidige kunsthistorisch wetenschappelijk onderzoek waarbij gaandeweg steeds meer aandacht is gekomen voor het postkoloniale discours alsook voor bet bestuderen van tekeningen en de materiaal-technische kant van kunstwerken.