De verdeling van vaccins: een vraag naar rechtvaardigheid

Abstract

In dit onderzoek is er een antwoord gegeven op de vraag: kan een verdelingsvraagstuk van vaccins zuiver theoretisch binnen het kader van Rawls’ rechtvaardigheidstheorie behandeld worden? Aanleiding voor dit onderzoek was de situatie in Nederland, waarin de overheid de keuze moest maken wie als eersten gevaccineerd werden tegen COVID-19 en wie niet. John Rawls (1921 - 2002) is een invloedrijke filosoof in het debat over rechtvaardige verdelingen. Hij heeft in zijn boek A Theory of Justice (1999) twee rechtvaardigheidsbeginselen ontwikkeld, die een rechtvaardige samenleving dienen te reguleren. Verdelingsvraagstukken over gezondheidskwesties neemt Rawls echter niet mee in zijn theorie. Het was daarom zinvol om te onderzoeken of een verdelingsvraagstuk van vaccins binnen zijn theorie behandeld kan worden. De onderzoeksvraag is daarmee een vraag naar de ‘zuiver theoretische toepasbaarheid’ van Rawls’ rechtvaardigheidstheorie. Dat wil zeggen dat onderzocht werd of het vaccinatievraagstuk volledig kan worden behandeld binnen Rawls’ theorie, zonder deze aan te passen. Deze zuiver theoretische insteek staat daarmee tegenover een ‘indirecte toepassing’, waarbij geen sprake is van volledige aansluiting van het verdelingsvraagstuk met Rawls’ theorie. Bij indirecte toepassing wordt Rawls’ theorie daarentegen op zo’n manier aangepast, ingevuld of geïnterpreteerd om toepassing op het betreffende verdelingsvraagstuk mogelijk te maken. Het onderzoek is middels literatuuronderzoek en een deductieve methode voltrokken. Aan de hand van Rawls’ theorie werden twee criteria voor zuiver theoretische toepasbaarheid vastgesteld: (a) aansluiting bij Rawls’ definiëring van de minst bevoordeelde positie; en b) aansluiting bij Rawls’ definiëring van de sociale primaire goederen. Het onderzoek resulteerde in de conclusie dat het vaccinatievraagstuk niet aan deze twee criteria voor toepasbaarheid voldoet. Daarmee werd toepasbaarheid van Rawls’ theorie verworpen. Deze resultaten betekenen dat een verdelingsvraagstuk van vaccins niet zuiver theoretisch binnen het kader van Rawls’ rechtvaardigheidstheorie behandeld kan worden.