Shift problem: vergelijkingen oplossen

Abstract

Als gevolg van de heersende prestatiecultuur op het Goois lyceum hanteren veel leerlingen bij wiskunde een weten-dat (in tegenstelling tot weten-waarom) aanpak, waarbij voorgeschreven stappenplannen uit het hoofd geleerd worden. Een probleem hierbij is dat het geleerde slecht beklijft. In klas 4 vwo wiskunde B bleek uit vooronderzoek dat leerlingen deze aanpak hanteerden bij het oplossen van vergelijkingen. Veelvoorkomende problemen waar zij tegen aanliepen bij het oplossen van vergelijkingen als gevolg van deze weten-dat aanpak werden veroorzaakt door procesdenken, visuele kenmerken met een sterke signaalfunctie en gebrek aan symbol sense. In mijn onderzoek wordt dit leerprobleem gedeeltelijk opgelost door de leerlingen in een shift-problem-lesson te laten werken aan een door mij ontworpen shift-problem. Dit shift-problem heeft als doel de veelvoorkomende problemen te verminderen en de symbol sense van leerlingen te ontwikkelen. Daarmee wordt aangesloten op de onderzoeksvraag: in hoeverre verminderen de veelvoorkomende problemen die leerlingen hebben met het oplossen van vergelijkingen tijdens en na het werken aan het shift-problem? Aan dit onderzoek nemen drie lesobservatoren, waaronder ikzelf, en drie focusleerlingen deel, die beogen klas 4 vwo wiskunde B goed te representeren. De ingezette middelen voor dataverzameling zijn uitwerkbijlages, interviews, aantekeningen en uitwerkingen van een formatieve toets door de focusleerlingen. De data worden geanalyseerd door een hypothetisch en actueel leertraject te vergelijken. Uit het onderzoek komt naar voren dat de veelvoorkomende problemen van de focusleerlingen die expliciet aandacht krijgen gedurende het hele shift-problem, in dit geval procesdenken en het altijd uit willen werken van haakjes, op lange termijn verminderen.