Voor ‘een beter Nederland’ Maatschappelijk verantwoord ondernemen door commerciële lobbyisten in de Haagse Public Affairs

Abstract

Onthullingen over de verstrekkende invloed van lobbyisten op politieke besluitvorming hebben het vertrouwen in lobbyisten geschaad en de branche onder het vergrootglas gelegd. Tegelijkertijd is er een proces op gang gekomen waarbij sociale druk bedrijven noopt tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit proces raakt de core business van de lobbybranche en dat werpt de vraag op hoe commerciële lobbyisten in Nederland tegen maatschappelijk verantwoord ondernemen aankijken en hoe zij hier zelf invulling aan geven. Hiertoe is een kwalitatief verkennend onderzoek uitgevoerd. Middels een literatuurstudie wordt verkend wie de commerciële lobbyist is en wat verstaan kan worden onder maatschappelijk verantwoord ondernemen. Om tot een antwoord op de empirische deelvragen te komen, zijn er interviews afgenomen bij commerciële lobbyisten. Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt door de respondenten hoofdzakelijk geassocieerd met duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid. MVO-beleid is maar beperkt verankerd in beleidsdoelstellingen van de Public Affairs kantoren. In de praktijk worden echter op ieder kantoor afwegingen gemaakt en activiteiten ontplooid die vallen onder maatschappelijk verantwoord ondernemen. Respondenten willen zich niet inzetten voor bedrijven of belangen die de maatschappij schaden. Er zijn lobbyisten die zich systematisch inzetten voor duurzaamheid, met inbegrip van een duurzame inrichting van het eigen kantoor. Enkele kantoren menen een bijdrage te leveren middels hun personeelsbeleid. Het beperkt zich echter tot diversiteit van politieke aard of opleidingsniveau. Kantoren rekenen een maatschappelijk tarief voor publieke instellingen en maatschappelijke initiatieven en het komt voor dat Public Affairs zich pro bono inzetten. MVO-activiteiten kunnen evengoed worden aangemerkt als (commerciële) bedrijfsstrategie, wat niet uitsluit dat dit toch een vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen is. Respondenten zijn terughoudend ten aanzien van de verankering van MVO-beleid in de organisatiedoelstellingen. Een groot risico is dat maatschappelijk verantwoord ondernemen dan verwordt tot een soort aflaat.