Dopingcontroleurs zijn ook gewoon mensen Een onderzoek naar de rol van sociale interacties op de implementatie van het antidopingbeleid tijdens het uitoefenen van dopingcontroles

Abstract

Binnen het onderzoek dat tot op heden is gedaan rondom dopingcontroles, is de dopingcontrole vooral beschouwd vanuit een technisch perspectief, waarbij de beleidsuitvoerder slechts als radar in het systeem werd gezien. In de praktijk blijkt deze situatie echter veel complexer aangezien de dopingcontrole een ontmoeting is tussen twee of meerdere personen die met elkaar interacteren, gedrag kunnen aanpassen op basis van elkaar en bijvoorbeeld een band zouden kunnen opbouwen. Daarom is dit onderzoek vernieuwend: de dopingcontrole is juist als een sociaal proces geanalyseerd, waarin een belangrijke rol is weggelegd voor de beleidsuitvoerder, de dopingcontroleur. In dit onderzoek heb ik gepoogd de complexiteit van de dopingcontrole bloot te leggen en te laten zien hoe het er echt aan toegaat in de praktijk. Dit heeft geleid tot de volgende onderzoeksvraag: Wat is de rol van sociale interacties op de implementatie van het dopingbeleid tijdens het uitoefenen van een dopingcontrole?

Concepten rondom ontmoetingen en interacties hebben gediend als theoretisch raamwerk voor de studie. Beleidsuitvoerders kunnen, wanneer een organisatie zeer bureaucratisch gestructureerd is, het gevoel hebben vast te zitten in een 'ijzeren kooi' (Weber, 1922). Echter, uit de literatuur komt naar voren dat de praktijk vaak afwijkt van de richtlijnen en juist de beleidsuitvoerder hier een centrale rol in speelt (Lipsky, 1980). Dit is vooral zichtbaar in de face-to-face ontmoetingen en interactie (Bartels, 2013) en daarom is de koppeling gemaakt met de theorie van Goffman (1959; 1961) om deze interacties op microniveau te analyseren. Hierbij is onder meer ingezoomd op de concepten role distance, role obligations, front stage versus back stage en trust building.

Tijdens het onderzoek is gebruik gemaakt van zowel documentanalyse als interviews. Een opvallende uitkomst hierbij is dat in de beleidsdocumenten zeer weinig over de rol van de beleidsuitvoerder vermeld staat, maar in de interviews blijkt dat dit thema weldegelijk op de agenda staat bij de antidoping-organisaties. Zo wordt aangegeven dat bewust verschillende controleurs naar een atleet gestuurd worden, al blijken de ervaringen van de atleten zelf hierin anders. Zij geven juist aan veelvuldig door dezelfde controleurs gecontroleerd te worden. Echter heeft dit herhaaldelijk contact een positief effect op het vertrouwen van atleten in het dopingsysteem, omdat de dopingcontroleur voor hen op deze manier het beleid personifieert. Ook kunnen dopingcontroleur en atleet een band opbouwen. Hierdoor kan de controle informeler verlopen, echter beïnvloedt dit de procedures niet. Dit komt mede door de professionaliteit van de dopingcontroleur.

De procedure van een dopingcontrole is zeer strikt, waarbij de controleur weinig ruimte ervaart om hiervan af te wijken. Deze striktheid draagt echter juist bij aan het vertrouwen van atleten in de procedure. Een lastige uitdaging voor dopingcontroleurs kan hierbij zijn om enerzijds de procedure te volgen en anderzijds menselijk te blijven. De dopingcontroleur past hierbij verschillende technieken toe om de atleet op zijn/haar gemak te stellen met als doel de dopingcontrole op een goede manier te voltooien. Het onderzoek laat zien dat de dopingcontroleur hierbij soms uit zijn/haar rol stapt, gevoelens toont en de grens opzoekt van wat toelaatbaar is binnen de strikte procedures van een dopingcontrole. Deze menselijke aanpak wordt gewaardeerd door atleten en draagt daarmee tevens bij aan het vertrouwen.