Mentale vaardigheden? Alleen voor de grootste talenten!

Abstract

Jeugdspelers van Nederlandse BVO’s ervaren volgens onderzoeken en signalen uit de praktijk prestatiedruk, wat zich in sommige gevallen kan uiten in stress. Stress is één van de hoofdredenen van uitstroom onder talenten en kan op korte en lange termijn een negatief effect hebben op de gezondheid. Het aanleren van mentale vaardigheden is een manier waardoor met stress omgegaan kan worden. Verschillende clubs en de KNVB erkennen op hun website of in de media het belang van het aanleren van mentale vaardigheden. Echter blijkt vanuit de inzichten uit de praktijk en in de literatuur dat spelers nog steeds stress overhouden aan het spelen in een jeugdopleiding. Aan de hand van deze probleemstelling is er onderzoek verricht naar de manier waarop BVO’s betekenis geven aan het aanleren van mentale vaardigheden en hoe ze het aanleren van mentale vaardigheden integreren in beleid. Op basis van 7 deelvragen, welke beantwoord zijn door middel van een literatuurstudie, documentanalyse en interviews met 11 BVO’s is een antwoord geformuleerd op de onderzoeksvraag. Om de betekenis van de respondenten in kaart te brengen is gebruik gemaakt van de theorie van Foucault over discoursen. De interviews zijn geanalyseerd door middel van een discoursanalyse om erachter te komen welke dominante discoursen ten grondslag liggen aan het denken en handelen van de BVO’s in Nederland. Uit het onderzoek kwam naar voren dat BVO’s het aanleren van mentale vaardigheden belangrijk vinden. Echter was er ambiguïteit waarneembaar tussen dit belang dat BVO’s aan het aanleren van mentale vaardigheden toekennen en de mate waarin het aanleren van mentale vaardigheden is geïntegreerd in de opleidingsprogramma’s. Bij slechts een klein deel van de respondenten was het aanleren van mentale vaardigheden structureel geïntegreerd in het opleidingsprogramma. Dit valt te verklaren uit het dominante discourse dat uit de resultaten naar voren kwam: het draait in topsport alleen om de grootste talenten-discourse. Clubs hebben het aanleren van mentale vaardigheden vaak wel geïntegreerd voor de grootste talenten omdat het hier in essentie om draait. Het aanleren van mentale vaardigheden voor alle spelers gedurende de hele opleiding is bij de meeste clubs echter niet geïntegreerd. Aan de hand van deze conclusie worden verschillende aanbevelingen gedaan voor clubs. De eerste aanbeveling voor clubs is het structureel inplannen van momenten waarop mentale vaardigheden, in het bijzonder mentale technieken, worden aangeleerd aan jeugdspelers gedurende de hele opleiding. Ten tweede moeten clubs de begeleiding voor trainers verder structureren. Ten slotte zou de KNVB meer aandacht voor het aanleren van mentale vaardigheden moeten inbouwen in de trainerscursussen.