Hulpgedrag bij mannen: Een kwalitatief onderzoek naar de ervaringen, betekenissen en inzichten van jongvolwassen mannen met betrekking tot effectieve wervingsberichtgeving aangaande stamceldonatie.

Abstract

In dit onderzoek is er kwalitatief onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de inzet van berichtframes bij wervingsberichten op het aanzetten van jongvolwassen mannen (18 tot 35 jaar) tot hulpgedrag. Nederland kampt met een tekort aan stamceldonoren. Hierbij is met name de ondervertegenwoordiging van jongvolwassen mannen in het stamceldonorbestand problematisch te noemen. De urgentie van het vergroten van het aandeel mannen in het stamceldonorbestand is immers groot. Een toename van het aantal mannelijke stamceldonoren zou namelijk sterk bijdragen aan het vergroten van een kans op een match (tussen donor en patiënt) en daarmee de kans op leven bij patiënten met een bloedziekte aanzienlijk verbeteren.

Om het tekort aan mannelijke stamceldonoren op te lossen zet Stichting Matchis zich actief in om deze groep te werven, echter met weinig succes. Zowel grootschalige wervingscampagnes als externe wervingsberichten geschreven vanuit bijvoorbeeld een patiëntensituatie, lijken de afgelopen jaren weinig beweging te hebben gebracht in deze trend (Stichting Matchis, 2019, pp. 19-20). Met hulpgedrag als beduidende determinant voor het aanmelden als stamceldonor en het zichtbaar uitblijven van dergelijk gedrag bij jongvolwassen mannen, is de vraag gerezen wat er precies voor zorgt dat mannen zich in het geval van stamceldonatie minder snel geneigd of aangesproken lijken te voelen tot ‘helpen’ dan vrouwen en hoe dit van invloed is op de doeltreffendheid van wervingsberichten. Met dit onderzoek is er daarom gekeken hoe er binnen wervingsberichten effectief kan worden gecommuniceerd over stamceldonatie op basis van genderverschillen in hulpgedrag. Specifiek is hierbij gefocust op de invloed van gender op de effectiviteit van berichtframing als beïnvloedingstactiek.

Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat de respondenten een nadrukkelijke voorkeur hebben voor wervingsberichten die de winsten die behaald kunnen worden met het worden van stamceldonor belichten. Hiermee wordt verwezen naar de inzet van zogenoemde gain-frames. De mogelijkheid om iemand anders te kunnen redden, blijkt met name een gewenste invulling van het frame te zijn. De effectiviteit van een gain-frame blijkt echter afhankelijk van de risico-inschatting van de respondenten van het uit te voeren gedrag. Slechts wanneer zij het worden van stamceldonor percipiëren als iets wat relatief weinig risico’s met zich meebrengt en een lage tijdsinvestering kent, is het frame doeltreffend.

Daarnaast is gebleken dat other-oriented wervingsberichten die geschreven zijn vanuit een patiëntensituatie een positief effect hebben op hulpgedrag bij mannen met betrekking tot het aanmelden als stamceldonor. De doeltreffendheid van het frame lijkt afhankelijk te zijn van de mate waarin respondenten zich identificeren met (de mensen rondom) de patiënt en zich kunnen inleven in de geschetste situatie: hoe beter men zich kan inleven in een situatie, hoe sterker het frame aanzet tot het worden van stamceldonor. Welke specifieke invulling een dergelijk other-oriented frame zou moeten hebben, is echter persoonsafhankelijk gebleken. Hierover kunnen met dit onderzoek dan ook geen uitspraken over worden gedaan.