Spelen met Levens; Waarom de Verenigde Staten hulp bood aan het Indonesische leger bij de massamoorden op communisten

Abstract

Indonesië maakte in de nacht van 30 september op 1 oktober 1965 een coup mee. Deze staatsgreep leek gericht op het neerhalen van de autoritaire figuur Soekarno. De omstandigheden waren echter zeer verwarrend, dus een duidelijk verhaal ontbreekt nog steeds. Wel is zeker dat de coup een gevolg was van de drie machtigste groepen binnen de Indonesische politiek: Soekarno, de Partai Komunis Indonesia (de PKI) en het leger. Wie precies verantwoordelijk was voor de coup is nog onduidelijk, maar het leger wist de schuld te leggen bij de communisten. Hierop volgde een van de grootste massamoorden van de twintigste eeuw. Echter, de situatie was nog gecompliceerder dan met de drie eerder genoemde partijen. 1965 was middenin de Koude Oorlog, dus haast vanzelfsprekend waren ook de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie en China erbij betrokken. China steunde de PKI, de Sovjets boden financiële hulp en de Amerikanen assisteerde op coverte manier het leger. Het Indonesische leger begon na de coup acties te ondernemen tegen de PKI en de communistische invloeden, en daar heeft de CIA een rol in gehad. Onduidelijk is nog waarom de CIA steun bood aan het Indonesische leger. Het standaard perspectief van ‘containment’ is vandaag de dag niet volledig houdbaar meer, door de recente declassificering van CIA-bronnen. Deze bronnen bieden een ander beeld: een van geopolitieke strijd en zelfs imperialistische belangen.