Samen Zweten Een onderzoek naar uitputting op het toneel

Abstract

In dit eindwerkstuk onderzoek ik wat uitputting op het toneel met een toeschouwer doet. Ik kijk hiervoor naar de performatieve taal van Jan Fabre en hoe hij uitputting tot stand laat komen in zijn voorstellingen. In zijn werk combineert hij reële met theatrale aspecten. Uitputting, en het zweet wat hierbij komt kijken, is een duidelijk voorbeeld van een reëel aspect. Toch is vaak het onderscheid tussen fictie en werkelijkheid onduidelijk. Herhaling met als gevolg uitputting maakt deel uit van Fabres werkwijze en dit is meer dan eens in zijn voorstellingen terug te zien. In dit onderzoek zal een scène van Mount Olympus (2015) het onderzoeksobject vormen. Hierin zijn de principes herhaling en uitputting helder terug te zien. De totstandkoming van uitputting bij een performer zal in deze scène bestudeerd worden. Naast dat de performers een transformatie doormaken, vindt er bij de toeschouwer ook een verandering plaats en neemt deze zo deel aan de scène. Hoe ervaart een toeschouwer een scène waarin de spelers zich zichtbaar uitputten? Het concept kinesthesie dat onder andere door Susan Leigh Foster besproken wordt, zal het analyseren van deze toeschouwersbeleving ondersteunen. Dat er een connectie is tussen het gevoel van de performer en van de toeschouwer, zal ik aan de hand van dit concept onderbouwen. De kinesthetische ervaring die er plaatsvindt, treedt in werking doordat de toeschouwer het gevoel van uitputting bij zichzelf herkent en hierdoor kan meevoelen met de performer. De toeschouwer wordt zo deelnemer aan de scène en aan de uitputting.