Samen wonen! Samen leven? Een kwantitatief onderzoek naar de verschillen in de ervaren sociale cohesie tussen CPO-projecten

Abstract

De afgelopen decennia heeft collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) opnieuw zijn intrede gedaan in het Nederlandse woningbouwbeleid. Deze bouwvorm is populair geworden door zijn economische schaalvoordelen tijdens de bouw, zijn ecologische voordelen, de mogelijkheid voor lage inkomens om een woning te bouwen en de mogelijkheid om een eigen community te starten. Een ander vaak genoemde meerwaarde in beleid is dat er sprake is van een hoge sociale cohesie na de bouw. Doordat bewoners intensief met elkaar samenwerken ontstaat er een hechte groep buren. Empirische bewijs voor deze hoge sociale cohesie blijkt echter vaak te ontbreken. Daarnaast is er in de wetenschap nog weinig bekend over welke kenmerken van huishoudens en welke kenmerken van CPO-projecten een rol spelen bij het verklaren van de hoogte van de ervaren sociale cohesie. Dit onderzoek vult dit gat in de literatuur door bij 57 projecten de ervaren sociale cohesie te bevragen, projectkenmerken te verzamelen en dit middels multilevel analyses te analyseren. Dit onderzoek conceptualiseert sociale cohesie als een multidimensionaal concept. Verschillende concepten uit de sociologie, criminologie en stadsgeografie helpen dit concept handen en voeten te geven. Hierbij wordt er gekeken naar de hoeveelheid sociale informele activiteiten, de ervaren steun van buurtgenoten, het tolereren van elkaars gedrag, het beschermen van de wijk tegen negatieve invloeden, de emotionele verbondenheid met de wijk en de identiteitsontleding. Dit onderzoek concludeert dat de sociale cohesie in CPO-projecten inderdaad hoog is. Daarnaast blijkt dat traditionele denkwijzen over de sociale cohesie niet op lijken te gaan voor CPO-projecten. Veel onderzoeksresultaten zijn tegenstrijdig aan de hedendaagse sociale cohesie literatuur. Dit laat zien dat er meer onderzoek nodig is naar de ervaren sociale cohesie in wijken die geen probleemwijk zijn. Verder blijken kenmerken op projectniveau een sterke invloed te hebben op de ervaren sociale cohesie, wat bevestigd de ervaren sociale cohesie contextueel van aard is. Tot slot concludeert dit onderzoek dat het percentage originele bewoners in het project en de intentie (motief) waarmee bewoners het project ingaan de belangrijkste verklarende variabelen zijn voor de hoogte van de sociale cohesie te verklaren.