Hoe de benadering van het onderwerp dataficering verschilt tussen de journalistiek en de literatuur

Abstract

De journalistiek is er om het nieuws te brengen en de literatuur is er om te vermaken en om dieper inzicht te geven. Althans dat is de visie die we van oudsher hebben. Toch bestaat er een lange reeks boeken waarin de genres door elkaar worden gebruikt. In deze scriptie staat het grensverkeer tussen de twee genres centraal. Het verschil in benadering van hetzelfde onderwerp: dataficering, is onderzocht aan de hand van één journalistiek boek en één literair boek. Daarbij is gekeken naar het boek Je hebt wél iets te verbergen waarin twee journalisten van het platform De Correspondent het belang van privacy onderzochten tegenover de roman Klont van Maxim Februari. Een literaire roman die over hetzelfde onderwerp gaat. Binnen het theoretisch kader van The New Journalism van Tom Wolfe is onderzocht of het journalistieke boek gebruikt maakt van zijn vier literaire technieken: de scène-bij-scène constructie, het opschrijven van complete dialogen, de visie vanuit een derde persoon en het beschrijven van kleine details die een personage kunnen kenmerken. Door in een analyse de twee boeken naast elkaar te zetten is er niet alleen inzicht gekregen of de technieken gebruikt worden, maar ook in welke mate. Uit de analyse kwamen drie grote punten van verschil naar voren. Ten eerste de manier waarop in beide boeken personages en ruimte beschreven worden. In de roman gebeurt dit met veel detail, terwijl in het journalistieke boek alleen essentiële gegevens genoemd worden. Ten tweede het verschil in vertelperspectief. In de roman zijn twee verhaallijnen door elkaar verweven die allebei een ander soort verteller hebben. In het journalistiek boek wordt autobiografische geschreven door een homodiëgetische verteller. Ten derde is er een groot verschil in hoe motieven in de twee boeken aanschouwelijk gemaakt worden. In beide boeken staat hetzelfde abstracte hoofdmotief centraal: dataficering. In Klont wordt dit motief aan de hand van de structuur duidelijk. Februari kan gebeurtenissen in het dagelijks leven tegenover de ongrijpbaarheid van data zetten, waardoor de lezer een verband kan leggen. In Je hebt wél iets te verbergen zijn de journalisten gebonden aan feiten, wat hen beperkt in het uitdiepen van gebeurtenissen en personages. Wel maken de journalisten gebruik van ingelaste verhalen om het abstracte motief te illustreren. Deze verhalen bevatten alle technieken van The New Journalism. Hieruit is geconcludeerd dat het boek in de stroming van The New Journalism geplaatst kan worden. Ondanks dat er weldegelijk literaire technieken te vinden zijn in dit journalistieke boek, blijft dit beperkt tot een aantal ingelaste verhalen. Doordat de journalisten zich tot feitelijke gebeurtenissen moeten beperken, hebben ze minder vrijheid dan Februari die iedere situatie en gebeurtenis kan creëren.