Toets Academische Taal: Een onderzoek naar het verband tussen academische woordenschat en leesvaardigheid en de invloed van het hebben van Nederlands als moedertaal of tweede taal, leeftijd en vooropleiding op de academische woordenschat en leesvaardigheid van hbo-studenten.

Abstract

Het tekortschietende taalniveau van hbo- en wo-studenten is de laatste jaren een veelbesproken onderwerp. De Hogeschool van Amsterdam vroeg daarom het Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling of er een toets ontwikkeld zou kunnen worden die de leesvaardigheid van hbo-studenten kan voorspellen aan de hand van hun academische woordenschat. Hierop werd door Cito de Toets Academische Taal (TAcT) ontwikkeld. In voorgaande onderzoeken is meermaals een sterk verband aangetoond tussen woordenschat en leesvaardigheid. In dit onderzoek is gekeken naar de academische woordenschatscores van hbo-studenten en wat de invloed van de scores is op de leesvaardigheid. Ook is gecontroleerd of moedertaal (Nederlands als moedertaal of tweede taal), leeftijd en vooropleiding invloed uitoefenen op de academische woordenschat en leesvaardigheid van hbo-studenten, omdat deze achtergrondkenmerken frequent genoemd worden in relatie tot taalvaardigheid. Voor het onderzoek maakten 242 studenten van de lerarenopleiding een pilotversie van de TAcT. De resultaten lieten een gematigde positieve correlatie zien tussen brede en diepe woordenschat. Daarnaast werd een zwakke positieve correlatie gevonden tussen brede woordenschat en leesvaardigheid en diepe woordenschat en leesvaardigheid. Proefpersonen met Nederlands als tweede taal scoorden significant lager op academische woordenschat en leesvaardigheid dan moedertaalsprekers. Bovendien bleek dat hoe hoger de vooropleiding en leeftijd van proefpersoon was, hoe hoger de gemiddelde score voor de TAcT. Op basis van de analyses kan worden geconcludeerd dat een hogere vocabulairekennis (breed dan wel diep) niet noodzakelijkerwijs leidt tot een beter tekstbegrip. De complexiteit van de teksten en de vraagstellingen kunnen hiervoor een verklaring zijn, maar ook de slechte interne consistentie van de leesvaardigheidsitems. De invloed van achtergrondkenmerken op de academische taalvaardigheid toont dat hogescholen bewuster zouden moeten kijken naar de eerstejaars hbo-student, met het doel om vroegtijdig de problemen met betrekking tot academische taalvaardigheid te constateren. De TAcT zal aan toekomstige gebruikers duidelijkheid verschaffen over zowel de academische woordenschat als de leesvaardigheid van eerstejaars hbo-studenten.