Een exploratief onderzoek naar leereffecten van het ochtendjeugdjournaal in de klas.

Abstract

Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht te geven in leereffecten van het gebruik van actualiteiten in de klas en welke (didactische) keuzes leerkrachten maken bij het inzetten hiervan. Voor dit kwalitatief explorerend onderzoek zijn 20 leerkrachten geïnterviewd en is bij 406 bovenbouwleerlingen een vragenlijst afgenomen, waarna per klas met een groepje leerlingen een groepsgesprek heeft plaatsgevonden. De scholen zijn geselecteerd op het kenmerk: kijken naar het ochtendjeugdjournaal (OJJ). Zowel leerkrachten als leerlingen zien leereffecten van het kijken naar het OJJ. De vier categorieën leereffecten die ontstonden uit de vragenlijsten van de leerlingen bleken ook goede representanten van de soorten leereffecten die door de leerkrachten genoemd werden in de interviews. Met deze categorisering van leereffecten is een wezenlijke bijdrage geleverd aan de theorieontwikkeling rondom leereffecten van actualiteiten. De vier categorieën leereffecten kunnen in vervolgonderzoek als instrument worden ingezet om leereffecten van actualiteiten zichtbaar te maken en om te meten welk soort leereffect in welke mate voorkomt.

De (didactische) keuzes en bijbehorende onderwijsactiviteiten van de leerkrachten rondom het wel of niet inzetten van actualiteiten worden voornamelijk bepaald door de visie, kennis en standpunten van de leerkrachten zelf (153 van de 311 uitspraken) en door de behoeften vanuit de leerlingen, zoals deze door de leerkracht is geschat (81 van de 311 uitspraken). De leerorganisatie en de omgeving van de school lijken geen noemenswaardige rol te spelen bij het maken van de keuzes om naar het OJJ te kijken (18 van de 311 uitspraken). Leerkrachten zetten geen speciale onderwijsactiviteiten in bij het aanbieden van actualiteiten en hebben ‘leereffecten bewerkstelligen’ of ‘leereffecten vergroten’ niet als doel bij het kijken naar het OJJ. In vervolgonderzoek zou gekeken kunnen worden in welke mate de categorieën leereffecten voorkomen en daarnaast of leereffecten vergroot worden als leerkrachten zich dit ten doel stellen en daar hun onderwijsactiviteiten bewust op inzetten.