Plaatsvervangende schaamte in het digitale tijdperk

Abstract

In deze scriptie is de rol van plaatsvervangende schaamte in het digitale tijdperk onderzocht. Dit is gedaan vanuit vier disciplines: Cognitieve en Neurobiologische Psychologie, Kunstmatige Intelligentie, Sociale Psychologie en Culturele Antropologie. Cognitieve en Neurobiologische Psychologie heeft de verschillen van plaatsvervangende schaamte onderzocht bij direct of bij indirect (via een scherm) contact. Kunstmatige Intelligentie heeft de functie van plaatsvervangende schaamte onderzocht, en de mogelijkheid om deze emotie te implementeren in een computer. Sociale Psychologie heeft de sociale processen die gepaard gaan met ontwikkelingen in het digitale tijdperk onderzocht, en hoe deze invloed hebben op plaatsvervangende schaamte. Culturele Antropologie heeft onderzocht hoe het digitale tijdperk de verhouding van mensen tot de wereld en daarmee de discipline van de Culturele Antropologie heeft veranderd, en hoe nieuwe technologische ontwikkelingen de mogelijkheid kunnen bieden om plaatsvervangende schaamte vanuit de Culturele Antropologie te onderzoeken. De inzichten die vanuit de disciplines zijn verworven zijn vervolgens met behulp van de methode van Repko en Szostak (2017) met elkaar geïntegreerd. Hierbij is er een interdisciplinaire definitie van plaatsvervangende schaamte ontstaan: plaatsvervangende schaamte is een contextafhankelijke emotie die wordt opgewekt voor en door een ander en omzetbaar is in objectieve informatie. De rol van plaatsvervangende schaamte kon vervolgens onderverdeeld worden in vier dimensies: intensiteit, frequentie, vorm en functie. Vanuit de definitie en de vier dimensies kan gesteld worden dat plaatsvervangende schaamte contextafhankelijk is en dat het dus een specifieke rol heeft in het digitale tijdperk wat een wisselwerking is tussen technologie, cultuur en sociale processen. Het digitale tijdperk en de emotie plaatsvervangende schaamte beïnvloeden elkaar. Een focus op het digitale tijdperk geeft suggesties voor vervolgonderzoek.