Robots als rechtspersonen: handig als er een schroefje los blijkt te zitten?

Abstract

Als een robot schade veroorzaakt, zou deze er dan zelf aansprakelijk voor moeten worden gesteld? Op dit moment is dat niet mogelijk, omdat robots geen rechtspersonen zijn. Rechtspersonen zijn entiteiten zoals bedrijven en organisaties die rechten en plichten kunnen dragen, waardoor ze in het rechtssysteem als personen behandeld kunnen worden. Het Europees Parlement kwam in 2016 echter met het idee om een speciale rechtspersoonlijkheid te ontwikkelen voor 'electronic persons', zodat ‘de meest autonome robots’ wél zelf aansprakelijk kunnen worden gesteld. Als reactie hierop tekenden ruim 250 Europese wetenschappers en bestuurders een open brief om duidelijk te maken dat dat dit idee getuigd van een onrealistisch beeld van wat robots werkelijk kunnen en dat er geen grond is waarop robots tot rechtspersoon gemaakt kunnen worden. Naar aanleiding van deze discussie zal in deze literatuurstudie worden onderzocht of het erkennen van robots als rechtspersonen een goede oplossing is voor het aansprakelijkheidsprobleem. Dit wordt vanuit verschillende perspectieven gedaan. Allereerst wordt er gekeken of het theoretisch mogelijk is om objecten zoals robots als rechtspersonen te erkennen, vervolgens wordt naar de praktische uitwerking gekeken voor het aansprakelijkheidsprobleem en tot slot worden de gevolgen vanuit een maatschappelijk-ethisch perspectief behandeld. Er zal worden geconcludeerd dat het geen verstandig besluit is om robots een eigen rechtspersoonlijkheid toe te schrijven. Hoewel het mogelijk is om objecten als rechtspersonen te beschouwen, zijn de capaciteiten van robots niet voldoende om ze als onafhankelijke rechtspersonen te erkennen. Robots kunnen niet zelf verantwoordelijk worden gehouden voor hun acties en kunnen ook niet worden gestraft voor hun fouten. Bovendien zouden robots als rechtspersonen een negatief effect kunnen hebben op het verantwoordelijkheidsgevoel van mensen en de relatie tussen robots en de mens.