Adaptatie in de musical: een voorstellingsanalyse van de musical Ciske de Rat in vergelijking met het originele boek

Abstract

Adaptatie is een populair fenomeen in de musicalsector in Nederland. Kijkend naar het musicalaanbod in theaterseizoen 2019-2020 zijn acht van de twaalf musicals gebaseerd op een bestaand verhaal uit een boek of een film. Maar het wetenschappelijke onderzoek naar dit fenomeen is tot nu toe zeer beperkt. De adaptatiewetenschap richt zich voornamelijk op de adaptatieprocessen tussen de media literatuur en film. In mijn onderzoek heb ik juist de adaptatie in het theater en specifiek in het musicalgenre onder de loep genomen. Door middel van een voorstellingsanalyse van de musical Ciske de Rat heb ik onderzocht op welke manier deze musical het gelijknamige boek van Piet Bakker heeft vormgegeven en op welke manier de verschillen hierin voor een andere betekenis van het verhaal zorgen. Hierbij heb ik mijn aandacht specifiek gericht op de volgorde waarin de musical het verhaal vertelt en het perspectief waarin het verhaal in vergelijking met het boek wordt vormgegeven. Hieruit kan ik concluderen dat de musical in tegenstelling tot het boek geen chronologische volgorde van gebeurtenissen aanhoudt, maar juist voortdurend van het verleden naar het heden springt en weer terug. Daarnaast vertelt het boek het verhaal over Ciske geheel vanuit het vertelperspectief van meester Bruijs terwijl de musical meerdere personages op de voorgrond laat treden. Met name de volwassen Cis treedt binnen de musical op als interne focalisator doordat het publiek als het ware met hem meekijkt naar de gebeurtenissen in zijn jeugd. Deze verschillen tussen de musical en het boek zorgen ervoor dat de gebeurtenissen in het verleden en het heden naar mijn mening in de musical sterker met elkaar verbonden zijn. Met name de impact die het verleden op de volwassen Cis heeft, wordt in de musical sterker tot uiting gebracht waardoor de toeschouwer beter in staat is zich in te leven en mee te leven met Ciske de Rat.