'Dare diletto, insegnare e movere’. Een onderzoek naar de invloed van het traktaat van Gabriele Paleotti op het religieuze werk van Ludovico Carracci

Abstract

Na het Concilie van Trente ontwikkelde Bologna zich in de tweede helft van de zestiende eeuw tot een centrum van de contrareformatie. De aartsbisschop van de stad, Gabriele Paleotti, was nauw betrokken bij de kerkhervorming en in zijn ogen was hierbij een belangrijke rol weggelegd voor kunstenaars. In 1582 publiceerde hij een traktaat, Discorso intorno alle imagini sacre e profane, waarin hij kritiek uitte op de manier waarop beeldende kunst zich door de tijd heen had ontwikkeld. Het is onduidelijk in welke mate dit traktaat invloed heeft gehad op de kunstenaars in Bologna. Opvallend aan het oeuvre van een Bolognese kunstenaar uit deze periode, Ludovico Carracci, zijn de iconografische vernieuwingen in het verbeelden van religieuze thema’s. In deze scriptie is onderzocht in welk opzicht Ludovico’s schilderijen Susanna en de ouderlingen, Het visioen van Franciscus van Assisi en De annunciatie afwijken van de iconografische traditie en in hoeverre deze aanpassingen terug te voeren zijn op de kunstkritiek zoals deze gegeven wordt in het traktaat van Gabriele Paleotti. Uit de analyses van de case studies blijkt dat Ludovico met name gehoor geeft aan Paleotti’s ideeën over de taken van een kunstenaar: het onderwijzen van het volk en het opwekken van emoties bij de toeschouwer.