Speed pedel experience: De invloed van de gepercipieerde fysieke omgeving op de beleving en op het gebruik van de speed pedelec voor woon-werkritten

Abstract

Fietsen brengt meerdere voordelen met zich mee, waaronder: gezondheidsvoordelen, ecologische voordelen en financiële voordelen. De speed pedelec kan aan deze voordelen bijdragen, omdat met behulp van dit vervoermiddel dezelfde afstand in een kortere tijd kan worden afgelegd dan met de reguliere fiets. Daardoor kan de SP op woon-werkritten concurreren met gemotoriseerde vervoermiddelen zoals de auto. Veranderingen in de fysieke omgeving kunnen tot een toename leiden in het aandeel fietsers bij woon-werkverplaatsingen. De fysieke omgeving kan worden onderverdeeld in drie type aspecten: functionele-, esthetische- en veiligheidsaspecten. Daarnaast kunnen ook individuele kenmerken (in dit onderzoek: sociaaldemografische- en economische kenmerken, iemands attitude en de sociale omgeving) een rol spelen in het gebruik van de speed pedelec voor woon-werkritten. Om het fietsen op de speed pedelec verder te stimuleren is het nodig om meer te weten over hoe de huidige gebruikers hun woon-werkverplaatsing beleven en waarom zij gebruik maken van een SP voor woon-werkritten. Tot op heden is er nog geen onderzoek verricht naar welke rol de gepercipieerde fysieke omgeving speelt in het gebruik en de beleving van de SP tijdens woon-werkritten. Met gepercipieerde omgeving wordt gedoeld op de waargenomen fysieke omgeving, waarbij het niet gaat om wat er in de omgeving valt te zien maar juist om de manier waarop de omgeving wordt gezien. Daarbij is de volgende hoofdvraag opgesteld: “Welke rol speelt de gepercipieerde fysieke omgeving in de beleving en in het gebruik van de speed pedelec voor woon-werkritten?” In dit onderzoek is er gebruik gemaakt van video’s waarbij de participanten over de schouder werden gefilmd (derde persoons perspectief) terwijl zij hun woon-werkverplaatsing aflegden. Vervolgens zijn de participanten geïnterviewd over hun beleving tijdens het fietsen en het gebruik van de speed pedelec voor woon-werkritten terwijl de videobeelden van de woon-werkrit werden afgespeeld. Dit onderzoek laat zien dat zowel functionele-, esthetische- en veiligheidsaspecten een rol spelen in de beleving van speed pedelec gebruikers tijdens woon-werkritten. De functionele aspecten die de reistijd beïnvloeden hebben van deze drie aspecten het meeste invloed op de beleving. Een deel van de speed pedelec gebruikers uit dit onderzoek is bereid om een aantal kilometer om te fietsen voor een aangenamere beleving. De beleving van de langere route is aangenamer wanneer: de omgeving esthetisch gezien aantrekkelijker is en wanneer er minder snelheidsremmers zoals verkeerslichten zijn. De veiligheidsaspecten spelen geen rol in de motieven om voor een langere route te kiezen. De beleving tijdens de heen- en terugrit van de woon-werkrit kan verschillen. Dit heeft te maken met de weersomstandigheden en het bezweet aankomen op werk door het bewegen. De speed pedelec gebruikers kiezen zo nu en dan bewust voor een andere heen- en/of terug route omdat deze variatie de beleving ten goede komt. Voor het gebruik van de SP geldt net zoals bij de beleving dat de functionele aspecten van de drie aspecten uit de gepercipieerde fysieke omgeving de grootste rol spelen. Met name de reistafstand en de bijbehorende reistijd zijn hierin bepalend. Het dagelijkse gebruik van de SP voor woon-werkritten hangt met name van de weersomstandigheden af. Het gebruik van de SP voor woon-werkritten in het algemeen hangt het meeste af van de attitude. Zo geven de huidige SP gebruikers aan dat zij: fietsen al leuk vonden voordat zij een SP kochten, dat zij de gezondheidsvoordelen inzien en zij zien in dat fietsen minder schadelijk is voor het milieu dan gemotoriseerde vervoermiddelen. De beleving speelt een beperkte rol in het gebruik van de SP. Dit kan mogelijk verklaard worden doordat de gepercipieerde omgeving grotendeels aansluit op de attitudes van de SP gebruikers, waardoor de beleving in het algemeen positief is . De beleving zou volgens de respondenten kunnen verminderen door het verplicht rijden op de rijbaan. Dit onderzoek laat zien dat het gebruik en de beleving van SP gebruikers tijdens woon-werkritten complexe materie is en dat het gebruik en de beleving van meerdere variabelen afhankelijk is. De gepercipieerde fysieke omgeving speelt met name een rol in de beleving van SP gebruikers tijdens woon-werkritten, de attitudes en weersomstandigheden met name in het gebruik van de SP voor woon-werkritten.