Tweedetaalverwerving bij Syrische nieuwkomers. Een onderzoek naar de invloed van blootstelling en leeftijd op de verwerving van syntactische structuren in het Nederlands van Syrische kinderen met het Nederlands als tweede taal.

Abstract

Dit onderzoek richt zich op de productie in het Nederlands door Syrische kinderen van 5 tot 12 jaar met het Nederlands als tweede taal. Het doel van het onderzoek is bepalen welke invloed de hoeveelheid blootstelling aan het Nederlands, de leeftijd van eerste blootstelling en de chronologische leeftijd hebben op de verwerving van drie syntactische structuren in het Nederlands, namelijk (1) finale werkwoordplaatsing, (2) gebruik van het hulpwerkwoord en (3) gebruik van het persoonlijk voornaamwoord. Hiervoor is een vergelijking gemaakt tussen het gebruik van deze structuren in het Nederlands en in het Syrisch-Arabisch. Op basis hiervan zijn verwachte transferfouten geformuleerd. Bij 52 Syrische kinderen is een Nederlandstalige zinsherhaaltaak (de LITMUS-SREP) afgenomen met daarin items met de betreffende structuren. Uit de resultaten blijkt dat de verwachte transferfouten in relatief weinig gevallen werden gemaakt: de structuren werden gemiddeld in meer dan driekwart van de gevallen correct toegepast. Wel was er bij sommige onderdelen sprake van een grote spreiding tussen participanten. De meeste transferfouten werden gemaakt bij het gebruik van het persoonlijk voornaamwoord in zinnen waarin het subject of object waar het persoonlijk voornaamwoord naar verwijst al eerder in de zin is geïntroduceerd en waarbij kinderen omissie van het persoonlijk voornaamwoord toepasten. Uit de resultaten blijkt tevens dat chronologische leeftijd de sterkste voorspeller is voor de verwerving van syntactische structuren in een tweede taal (hoe ouder, hoe minder fouten). De hoeveelheid blootstelling heeft volgens de resultaten wel invloed op de verwerving van het gebruik van het hulpwerkwoord en het persoonlijk voornaamwoord (hoe meer blootstelling, hoe minder fouten), maar niet op de verwerving van finale werkwoordplaatsing. In lijn met andere onderzoeken blijkt de leeftijd van eerste blootstelling in de meeste gevallen geen voorspeller van bekwaamheid in de tweede taal te zijn.