De lange wortels van de kartelpartij: De noodzaak van overheidsfinanciering voor een gezonde partijdemocratie

Abstract

Dit onderzoek pleit voor een institutionele benadering van de verklaring van overheidsfinanciering van Nederlandse politieke partijen. Naar aanleiding van het recente debat over de convergentie tussen de staat en de politieke partijen en de negatieve waardering hiervan zijn er vier punten over die verwevenheid die in dit onderzoek ter discussie worden gesteld. Ten eerste laat deze scriptie zien dat de discussie over partijfinanciering vanuit de overheid niet nieuw is en de oorsprong hiervan al in het begin van de 20e eeuw ligt. Ten tweede bestonden in deze vroege periode al diverse vormen van (indirecte) partijfinanciering en beperkt het zich niet tot directe of doeluitkeringen zoals vandaag wordt verondersteld. Bovendien beargumenteert het onderzoek dat de instelling en uitbreiding van overheidsfinanciering positief is, omdat de uitbreiding van partijfinanciering inherent is aan de ontwikkeling van de democratie en juist zorgt voor een waarborging van haar vitale functies. De verklaring voor de ontwikkeling van partijfinanciering moet men, ten vierde, hoofdzakelijk zoeken in de veranderende rol van en bredere opvatting over politieke partijen in het Nederlandse democratische bestel en niet bij structurele oorzaken als dalende ledenaantallen.