De Doorstuurcultuur: Een kwalitatieve contentanalyse naar nieuwsverspreiding in WhatsApp-groepsgesprekken.

Abstract

In dit onderzoek is door middel van een kwalitatieve contentanalyse onderzocht hoe bevriende Utrechtse studenten betekenis construeren rondom een nieuwsgebeurtenis in besloten WhatsApp-groepsgesprekken. Op 18 maart 2019 vond een schietpartij plaats in een tram op het Utrechtse 24 Oktoberplein. Rondom deze gebeurtenis vond veel activiteit plaats in de WhatsApp-groepsgesprekken waarvan de onderzoeker deel uitmaakt. Hoewel WhatsApp wijdverbreid is, is onderzoek naar nieuwsverspreiding via de app schaars. Dit sociale medium leent zich echter goed voor nieuwsverspreiding via de groepsgesprekken die het faciliteert. Daarnaast onderscheidt WhatsApp zich op meerdere vlakken van andere sociale media waardoor het op een uitzonderlijke manier gevoelig is voor de verspreiding van misinformatie. Aan de hand van de kwalitatieve contentanalyse van Hsieh & Shannon (2005), is onderzocht hoe studenten nieuws verspreiden, hoe de betekenis die studenten geven aan de nieuwsgebeurtenis sociaal gestuurd wordt, en welke rol misinformatie speelt in het proces van betekenisconstructie. Het onderzoeksmateriaal is een corpus, samengesteld uit alle communicatie omtrent de nieuwsgebeurtenis die plaatsvond op 18 maart 2019 in drie vriendschappelijke WhatsApp-groepsgesprekken. In totaal zijn 227 berichten getranscribeerd en op inductieve wijze gecategoriseerd op basis van semantische kenmerken. Dit proces leverde negentien categorieën op in zeven verschillende clusters. Uit de analyse bleek dat betekenis geconstrueerd werd op basis van nieuwsupdates en de interpretaties van die updates in de vorm van metacommunicatie. Daarnaast bleek dat de verspreiding van misinformatie in sommige gevallen tot foutieve betekenisgeving leidde, en dat de communicatie in de groepsgesprekken onder invloed stond van sociale normen.