Hoe ging dat ook al weer? Een levensverhalen-onderzoek naar televisie en het verleden van het alledaagse leven van vrouwen geboren tussen 1960 en 1965

Abstract

Jérôme Bourdon zei dat “‘remembering television’ is by no means synonymous with ‘remembering television viewing’.” In dit onderzoek vormt deze uitspraak het uitgangspunt. Televisie is immers meer dan alleen datgene wat er wordt uitgezonden. Doordat televisie zo gekenmerkt wordt door routine zou deze perfect passen bij de manier de routines en ritmes van ons alledaagse leven. Ik ga verder in op dit concept door vijf Nederlandse vrouwen te interviewen die geboren zijn tussen 1960 en 1965. De vraag hoe deze vrouwen terugdenken aan het alledaagse leven en welke rol televisie daarin speelt, staat daarin centraal. Om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden, heb ik de deelvragen toegespitst op de verschillende levensfases van de vrouwen. Aan de hand van hun herinneringen als kind, tiener, jongvolwassene en volwassene heb ik uiteindelijk vier categorieën opgesteld, vergelijkbaar met de typologie van Bourdon. Voor het analyseproces heb ik gebruik gemaakt van de inzichten van de grounded theorie. De vier categorieën bestaan uit nostalgische herinneringen, technologische herinneringen, behang herinneringen en herinneringen aan verstorende gebeurtenissen. Respectievelijk zijn dit herinneringen die toen en nu met elkaar vergelijken; herinneringen aan onder andere programmering en technologische ontwikkeling; herinneringen aan de verschillende gebruiksmanieren van en routines rond de televisie; en herinneringen aan media-evenementen, zoals nationale feestdagen, maar ook aan slecht nieuws, zoals 9/11. Op het einde concludeer ik dat televisie over de tijd heen inderdaad steeds meer is verweven met de ritmes en routines van het alledaagse leven. Waar het vroeger nog bijzonder was om televisie te mogen en kunnen kijken is het tegenwoordig iets wat je ‘gewoon doet’. Herinneringen zijn op een bepaalde manier onbetrouwbaar. Daarbij veranderen ze constant over een mensenleven door nieuwe invloeden op het individu. Aan de andere kant laten herinneringen juist om die reden wel goed zien hoe individuele mensen iets kunnen ervaren en wat zij belangrijk genoeg hebben gevonden om te onthouden. Onderzoek naar die ervaringen kan dan weer meer inzicht bieden in het collectieve van onze persoonlijke verhalen door trends te achterhalen in die verhalen.