De functie en onderliggende boodschap van de Duitse mop tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland

Abstract

Abstract Wat was de functie van de moppen die de Duitsers elkaar vertelden tijdens het nationaalsocialistisch bewind in Duitsland onder Hitler? In de historische literatuur komen verschillende interpretaties over de functie van humor naar voren waarin ruwweg het onderscheid bestaat tussen het conflictmodel en het harmoniemodel. De gangbare positie is het conflictmodel, dit gaat ervan uit dat humor de functie heeft van verzet en weerstand. De Duitser Patrick Merziger neemt een sterk afwijkende positie in met zijn harmoniemodel en stelt dat humor gedurende de periode onder het nationaalsocialistisch bewind van harmonieuze en alomvattende aard was. Aan de hand van een verzameling moppen van Rudolph Herzog kom ik tot de conclusie dat voor zowel het conflictmodel als het harmoniemodel geldt dat de historische werkelijkheid genuanceerder lag. Binnen de Duitse moppencultuur bestaan verschillende moppencategorieën met uiteenlopende functies. De meest afwijkende categorie moppen is de Joods-Duitse; deze zijn cynischer, harder en kritischer. Het standpunt van Merziger is daarom niet geheel juist. De verschillende interpretaties over de functie van humor binnen het historiografisch debat zijn te algemeen of te smal beschreven als het gaat om humor in Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog.