De Randstad-democratie? Een onderzoek naar de geografische diversiteit van Nederlandse kabinetten sinds de Tweede Wereldoorlog

Abstract

Deze thesis presenteert een onderzoek naar de (ontwikkeling van de) geografische diversiteit van Nederlandse regeringen sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Voor alle kabinetsleden is de fysieke omgeving onderzocht waarbinnen vier levensfases hebben plaatsgevonden, te weten de plaats van geboorte, middelbare school, studie en van de laatste professionele leefomgeving. Het Nederlandse staatsbestel maakt gebruik van de principes van de representatieve democratie. Deze principes volgen de kerngedachte dat een democratie enkel functioneert wanneer deze representatief (en daarmee legitiem) is. Echter, een onderzoek in de aanloop naar de meest recente Tweede Kamerverkiezingen toonde aan dat het binnen de kandidatenlijsten van politieke partijen ontbreekt aan geografische representativiteit. Dit terwijl zowel binnenlandse als buitenlandse onderzoeken hebben aangetoond dat het van belang is dat perifere regio’s worden vertegenwoordigd door vertegenwoordigers afkomstig uit deze regio’s zelf. Bovenstaande vindt plaats in een tijdperk waar (wereldwijd) de perifere regio’s zich lijken te roeren. Hoewel er (überhaupt) al weinig aandacht lijkt te zijn voor deze geografische component van diversiteit, is er al helemaal weinig empirische kennis beschikbaar over de geografische diversiteit van Nederlandse regeringen. Dit onderzoek toont aan dat het niet goed gesteld is met de geografische diversiteit van de onderzochte Nederlandse regeringen. De meeste kabinetsleden blijken geboren en getogen te zijn in de Randstadprovincies. Aan de andere kant blijken kabinetsleden die zijn geboren buiten de Randstad juist vanaf hun studiefase of daarna richting de Randstad te vertrekken. Ook is aangetoond dat kabinetsleden bijna alleen maar zijn gerekruteerd vanuit een baan in de Haagse Vierkante Kilometer. Wanneer er al extern werd gerekruteerd kwamen kabinetsleden nauwelijks van buiten Zuid-Holland, laat staan van buiten de Randstadprovincies. Ten slotte is aangetoond dat de Randstad steeds specifieker gedefinieerd kan worden. Oftewel, ook binnen de Randstadprovincies ontstaan perifere regio’s. De Nederlandse kabinetten vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn gedomineerd door mensen wiens leven zich (bijna) volledig heeft afgespeeld binnen de Randstad. Daarnaast lijkt het erop dat de Randstad eerder dominanter wordt, dan minder dominant. Het is daarom ook van belang dat er meer (academische) aandacht komt om beter te begrijpen wat de oorzaken zijn van de toenemende Randstedelijke dominantie binnen Nederlandse regeringen en wat de consequenties hiervan kunnen en/of zullen zijn.