| dc.description.abstract | Molukkers waren een van de eerste ‘vreemde minderheden’ die na de Tweede Wereldoorlog naar Nederland kwamen. Volgens Steijlen (2017) vallen nog zoveel lessen te trekken uit het Molukse verhaal voor het huidige integratiedebat en asielbeleid. Hierdoor is het interessant om de positie van Molukkers te bestuderen. In tegenstelling tot eerdere onderzoeken naar de Molukse identiteitsbeleving richtte dit onderzoek zich alleen op de derde generatie. Elke nieuwe generatie beleeft door het steeds langere verblijf in Nederland zijn identiteit namelijk op een andere manier (Steijlen, 1996). Hoe positioneren derde generaties Molukkers zich en hoe beleven zij hun identiteit in de Nederlandse samenleving? Het doel van dit onderzoek was het blootleggen van de identiteitsconstructie van derde generatie Molukkers door te onderzoeken wat zij over hun Molukse identiteit zeggen en hoe zij het zeggen.
Als een member van de ingroup heeft de onderzoeker tien interviews afgenomen onder derde generatie Molukkers in Nederland. De identiteitsconstructies van de respondenten zijn blootgelegd langs drie verschillende wegen: een inhouds-, terminologie- en perspectiefanalyse. De manier waarop de perspectiefanalyse werd toegepast is een nieuwe vorm van toetsing waarbij de culturele Moluks- Nederlandse achtergrond van de onderzoeker is ingezet als onderzoeksinstrument om te bestuderen in hoeverre dit invloed heeft op de gesprekken met de respondenten.
Uit dit onderzoek is gebleken dat de respondenten ondanks de vele gemeenschappelijkheden hun identiteit op verschillende wijzen construeren. De literatuur maakt onderscheid tussen verschillende vormen van identiteiten. Voor derde generatie Molukkers uit dit onderzoek speelt hun religieuze en politieke identiteit, in tegenstelling tot de eerste en twee generatie Molukkers, in mindere mate een centrale rol in hun identiteitsbeleving. Aspecten van hun etnische (Anthias & Yuval- Davis 1992, in Wekker et al., 2007), culturele (Donders, 2002), sociale (Tajfel, 1978) en collectieve identiteit (Ashmore, Deaux & McLaughlin-Volpe, 2004) kwamen meer naar voren zoals afkomst, achternaam, culturele gewoontes, sterke familiebanden en het Molukse ‘wij-gevoel’. Respondenten haalden verscheidene termen aan voor zelfcategorisatie die ze inzetten om zichzelf te presenteren en om zich op een bepaalde manier te kunnen verhouden tegenover zijn of haar omgeving (Goffman, (1959). Respondenten wisselden bovendien vaak van perspectief en waren daar niet consequent in. Hoe zij hun identiteit construeren, is echter niet alleen afhankelijk van hun zelfbeeld (auto-image), maar ook van het beeld dat de Ander heeft over hen (hetero-image) (Leerssen, 2007). Mensen zijn namelijk niet alleen individuen, maar behoren ook tot verschillende groepen. Respondenten vergeleken vaak hun Molukse culturele gewoontes met die van Nederlanders of andersom, waarmee ze het verschil benadrukten. De respondenten kunnen gemakkelijker hun Moluks-zijn waarnemen door deze tegenover Nederland(ers) te zetten. Lid zijn van ‘de’ Molukse gemeenschap is tevens een belangrijke pijler voor het zelfbeeld van de participanten omdat ze bepaalde aspecten van hun identiteiten kunnen ontlenen aan deze groepsidentiteit (Tajfel, 1978). Er kan zodoende niet gesproken worden over één Molukse identiteit die bestaat uit een aantal elementen maar als een dynamisch en contextafhankelijk verschijnsel dat continu aan verandering onderhevig is.
Opgemerkt moet worden dat dit onderzoek zich baseert op een beperkt aantal respondenten waardoor er geen generaliserende conclusies te trekken zijn. Het kan interessant zijn om een linguïstische en perspectiefanalyse in andere contexten te beproeven. Deze methoden kunnen bijvoorbeeld losgelaten worden op andere derde generatie minderheden of kinderen van expats in Nederland. | |
