Luistertaal in het onderwijs

Abstract

Luistertaal is een onmisbare vaardigheid om mee te kunnen doen aan een geglobaliseerde, diverse en meertalige samenleving. In opdracht van de Taalunie is onderzocht welke factoren bijdragen aan good practices van luistertaal in het onderwijs in Nederland. Uit interviews met sleutelfiguren en informanten is gebleken dat factoren als locatie en context een belangrijke rol spelen in de keuze voor luistertaal. Luistertaal wordt voornamelijk buiten de les ingezet en tijdens een-op-een-gesprekken. Beheersing van (taal)vaardigheden, zoals het kunnen verstaan van de taal van je gesprekspartner, is een randvoorwaarde voor het toepassen van luistertaal. Daarnaast is gebleken dat de reden om luistertaal te gebruiken een rol speelt bij good practices van luistertaal. Luistertaal wordt toegepast om de leerling of student zich op zijn/haar gemak te laten voelen en om een boodschap duidelijk te maken. Onder de geïnterviewden heerste een gemengde houding ten opzichte van luistertaal. Geïnterviewden zagen de meerwaarde van luistertaal in, maar luistertaal werd niet altijd gezien als succesvolle communicatiemodus, omdat het de Nederlandse taalbeheersing in de weg zou staan of omdat de talige diversiteit in het onderwijs te groot is. Ten slotte gaven de geïnterviewden aan dat ze enerzijds benieuwd zijn naar concrete methodieken en handvatten voor het gebruik van luistertaal, maar anderzijds niet de ruimte in het curriculum zien om dit te institutionaliseren. Uit dit onderzoek is bovendien gebleken dat een good practice van luistertaal verschilt per onderwijsniveau en per schoolvak/cursus. Vervolgonderzoek is nodig om de good practices van luistertaal in het onderwijs in Nederland verder inzichtelijk te maken. Aan de Taalunie wordt aanbevolen om de bekendheid van luistertaal verder te vergroten, zodat luistertaal bewuster ingezet kan worden in het onderwijs.