Een identiteit in het klein: een beschrijvende functionele analyse van de tekstuele informatie van Madurodam

Abstract

Op de website van Madurodam wordt dit miniatuurpark beschreven als ‘Nederland in een uur’. In het park is volgens de website te zien waar het kleine Nederland groot in is. In deze tijd waarin het debat over de Nederlandse nationale identiteit blijft voortduren door discussies over Zwarte Piet en politici die onder andere spreken over een boreale wereld, focust dit onderzoek zich op het achterhalen van wat het Nederland is dat men in Madurodam in een uur kan zien, door de tekstuele informatie in het park te analyseren met behulp van een beschrijvende functionele analyse, gebaseerd op de omschrijving van de traditionele functionele analyse door Karreman & Van Enschot (2013). Waar de functionele analyse veelvuldig is toegepast op instruerende en overtuigende teksten, biedt dit onderzoek een methode waarmee informatieve en emotionerende teksten geanalyseerd kunnen worden.

In het contextueel kader wordt aan de hand van Broer (2013) de geschiedenis van Madurodam uiteengezet. Tevens wordt context gegeven aan de hand van onderzoek naar een Portugees (Santos, 2018) en een Turks (Türeli, 2006) miniatuurpark. Naast de functionele analyse worden in het theoretisch kader ook de begrippen ‘identiteit’ (Hall, 1996), ‘nationalisme’ (Leerssen, 2015, Anderson, 2006), ‘identiteitsverbeelding’ (Van Oostrom et al., 2007, Van Oostrom, 2009, Grever et al., 2006) en ‘zelfrepresentatie’ (Holliday et al., 2004, De Jong, 2001) toegelicht, die in de discussie worden gebruikt om de resultaten mee te duiden. Het corpus beslaat de tekstuele informatie die door Madurodam aan de bezoeker wordt gepresenteerd. Door middel van getranscribeerde opnames en één-op-één overnames van geschreven teksten is het corpus geïnventariseerd.

Uit de analyse blijkt dat Madurodam op een vergelijkbare manier geanalyseerd en bekritiseerd kan worden als de canon van de Nederlandse geschiedenis. Het park richt zich sterk op de Hollandse provincies en grijpt vaak terug naar de zeventiende eeuw. Daarnaast worden watermanagement, tolerantie en de avontuurlijke mentaliteit gepresenteerd als belangrijke onderdelen van de Nederlandse identiteit. Hoewel de tekst in veel gevallen sterk poogt een objectieve beeltenis te geven van de Nederlandse fenomenen, zijn er ook verschillende emotionerende teksten terug te vinden die trots proberen op te wekken met betrekking tot de Nederlandse identiteit en de fenomenen die hieraan zijn gekoppeld.

Dit onderzoek heeft zich enkel gericht op de Nederlandse teksten in Madurodam. Het onderzoeken van de teksten die voor de internationale bezoeker bedoeld zijn, kan nog meer resultaten opleveren. Tevens zou de beschrijvende functionele analyse toegepast kunnen worden op andere teksten die in eerste instantie met name didactisch bedoeld zijn, om zo een breder beeld te scheppen van de invloed die objectief ogende historische informatie kan hebben op de doelgroepen van dergelijke teksten.