Concept Mapping in het aardrijkskundeonderwijs

Abstract

Geografisch relationeel leren denken kan worden gezien als een hogere orde denken vaardigheid. Het leren leggen van relaties tussen concepten is een belangrijke vaardigheid binnen het schoolvak aardrijkskunde in het voortgezet onderwijs. Betekenisvol aardrijkskundeonderwijs kan met behulp van uitdagende en interactieve werkvormen worden vormgegeven. Concept mapping werkvormen zouden kunnen helpen bij het stimuleren van het geografisch relationeel leren denken van leerlingen. Op deze manier kunnen zowel de leerstrategie als het leerrendement van de leerlingen worden verhoogd. Om een concept mapping werkvorm te creëren, biedt een ontwerponderzoek uitkomst. Dit onderzoek is een ontwerponderzoek naar ontwerpprincipes van een educatief ontwerp voor het maken van een concept mapping werkvorm. De onderzoeker heeft getracht deze ontwerpprincipes te achterhalen door middel van de volgende onderzoeksvraag: “Welke ontwerpprincipes van een educatief ontwerp voor het maken van concept mapping werkvormen kunnen worden ontwikkeld om het relationeel leren denken van leerlingen te stimuleren in betekenisvol aardrijkskundeonderwijs?” Door het uitvoeren van een ontwerponderzoek is een antwoord gevonden op de onderzoeksvraag. Het onderzoek is verdeeld in twee fasen: een oriëntatiefase en een ontwerpfase. In de oriëntatiefase is de opzet en de aanpak van het ontwerponderzoek vormgegeven. Hierin staan de deelvragen van zowel de oriëntatiefase als de ontwerpfase weergegeven. Deze zijn beantwoord in de resultaten van zowel de oriëntatiefase als de ontwerpfase. Met behulp van relevante literatuur zijn voorlopige ontwerpprincipes opgesteld. Tijdens de ontwerpfase zijn deze aangevuld. In de ontwikkelfasen van de concept mapping werkvorm zijn de voorlopige ontwerpprincipes geoperationaliseerd. Daarna zijn deze gebruikt om voorbeeldlesmateriaal te ontwikkelen door middel van het voorleggen, evalueren en aanpassen van het lesmateriaal aan de scriptiebegeleider, experts, aardrijkskundedocenten en leerlingen.