| dc.description.abstract | Probleemstelling De vraag naar de wijze waarop docenten professionele ruimte krijgen en nemen om ook sturing te geven aan hun eigen leren is actueel. Hoeveel professionele ruimte docenten ervaren hangt onder andere af van de stijl van leidinggevenden. Enerzijds is een belangrijke sturende rol weggelegd voor schoolleiders gericht op de opbrengsten van het leren van docenten in het perspectief van de ontwikkeling van de school. Anderzijds is het met het oog op het versterken van motivatie en continue professionalisering van belang dat docenten voldoende zeggenschap ervaren over hun eigen deskundigheidsbevordering (Hessing, Loeffen, Uytendaal, & Willems, 2013). Het is relevant om nader onderzoek te doen naar de wijze waarop schoolleiders in dit ogenschijnlijke spanningsveld te werk gaan. De centrale vraag in dit onderzoek centraal is: Hoe handelen schoolleiders in het voortgezet onderwijs vanuit verschillende leiderschapsrollen om professionele ontwikkeling van individuele docenten te faciliteren en te verbinden aan collectieve ambities en schoolontwikkeling?
Methode In dit kwalitatieve onderzoek werden vier schoolleiders en acht docenten op een Nederlandse middelbare school door middel van semi-gestructureerde interviews bevraagd op hun percepties ten aanzien van het handelen van schoolleiders en het effect daarvan op de professionele ruimte van docenten. De interviewtopics waren gerelateerd aan drie op basis van de literatuur onderscheiden leiderschapsrollen die schoolleiders kunnen toepassen om professionele ontwikkeling van individuele docenten te faciliteren en te verbinden aan collectieve ambities en schoolontwikkeling: “cultuurbouwer”, “leraar van de leraar”, “structuurbouwer” (Verbiest, 2012).
Resultaten Om antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag werden de perspectieven van schoolleiders en docenten naast elkaar gelegd en met elkaar vergeleken. Daarmee werd in beeld gebracht wat schoolleiders op diverse aspecten van de onderscheiden leiderschapsrollen doen, met welke intentie en met welk effect voor de ruimte die docenten ervaren.
Discussie Geconcludeerd kan worden dat schoolleiders geneigd zijn enige voorzichtigheid te betrachten in het toepassen van verschillende leiderschapsrollen met het oog op ruimte laten aan docenten. Docenten blijken echter met name ook de kaders die schoolleiders vanuit deze leiderschapsrollen kunnen bieden als prikkelend, stimulerend en richtinggevend ervaren voor het zelf sturen van professionele ontwikkeling. Het aangrijpingspunt voor verbetering lijkt te liggen in de rol van leraar van de leraar. Door op informele en formele ontmoetingsmomenten meer in dialoog te treden met individuele docenten en teams van docenten om gezamenlijk te reflecteren op visie, doelstellingen en concrete verwachtingen ten aanzien van de vertaling daarvan op de werkvloer kunnen schoolleiders al veel verschil maken.
Referenties
Hessing, R., Loeffen, E., Uytendaal, E., & Willems, W. (2013). De leraar aan het roer! Handreiking voor het bevorderen van eigenaarschap van professionele ontwikkeling. ’s Hertogenbosch: KPC Groep.
Verbiest, E. (2012). Professionele leergemeenschappen. Een inleiding. Antwerpen / Apeldoorn: Garant. | |
