| dc.description.abstract | Abstract
In dit onderzoek is de representatie van oudere vrouwen binnen drie Nederlandse kindertelevisieseries onderzocht; Vrouwtje Bezemsteel (1964-1967, AVRO), Oma Fladder (1984-1985, AVRO) en Oma Hondje (2001-2007, VPRO). Om representaties gedetailleerd en correct te kunnen onderzoeken moet een culturele, historische context in acht genomen worden. Dit onderzoek is daarom uitgevoerd door middel van een semiotische analyse met oog voor een historische context. Daarbij is gericht op zowel de denotatie als de connotatie van de representaties, omdat tekens nooit op zichzelf, maar altijd in relatie staan tot een bredere culturele, sociale en ideologische context staan. De denotatie en connotatie van de representaties zijn onderzocht met een focus op de constructie aspecten: ideologie, representatieve gebruiken en stereotypering. Vervolgens zijn de representaties binnen de programma’s met elkaar vergeleken, waarbij steeds is gelet op de eigen historische context van de individuele programma’s. Op deze wijze is geanalyseerd hoe oudere vrouwen binnen Nederlandse kindertelevisieseries worden gerepresenteerd, hoe ideologie hierbinnen een rol speelt en hoe de representaties, uit verschillende contexten, zich tot elkaar verhouden. In termen van ideologie is er een positieve ontwikkeling tussen de drie verschillende kindertelevisieseries en de bijbehorende historische contexten. Individueel tonen de representaties tonen dat een ideologische constructie niet enkel positief of negatief is, maar een genuanceerdere combinatie van beide aspecten kan worden geïnterpreteerd. De verschillende representaties geven gezamenlijk daarentegen een positief beeld van een ontwikkeling: de ideologische visie van oudere vrouwen als ondergeschikt aan de maatschappij heeft zich ontwikkeld tot een ideologie waarin ouderen als waardevolle leden van de samenleving worden gezien. Op gebied van representatiepraktijken worden oudere vrouwen in de drie historische contexten niet evenredig gerepresenteerd, maar vormen de Nederlandse series een uitzondering op de positionering van oudere vrouwen binnen een verhaal. De drie Nederlandse series representeren de oudere vrouw met een centrale positie binnen het verhaal. Binnen de historische contexten is daarnaast een ontwikkeling te herleiden waarbij de stereotypering van oudere vrouwen positief verandert, genuanceerder is en wordt afgezwakt. De drie Nederlandse kindertelevisieseries zijn enerzijds een bevestiging van de positieve ontwikkeling van een afzwakking van stereotypering, maar vormen anderzijds, in vergelijking tot elkaar, een (Nederlands) stereotype beeld van de oudere vrouw. Enerzijds worden de personages verschillend vormgegeven in termen van levensomstandigheden, uiterlijk en karakter. Anderzijds, worden er in de drie Nederlandse kindertelevisieseries een aantal aspecten en kernmerken herhaaldelijk gebruikt waarmee van de oudere vrouw op gebied van uiterlijk, levenssituatie en handelingsvermogen stereotype lijkt te worden gerepresenteerd dat binnen verschillende historische contexten wordt toegepast. Een vergelijking tussen de drie gerepresenteerde beelden van de oudere vrouw, elk vanuit een eigen context geïnterpreteerd, laat een golvende ontwikkeling zien waarbij de representatie van de oudere vrouw in Nederlandse kindertelevisieseries in de jaren 80 ten opzichte van de jaren 60 positief verbeterd, welke in mindere mate wordt voorgezet en zelfs lijkt af te zwakken in de jaren 00. De representatie van oudere vrouwen binnen Nederlandse kindertelevisieseries is daarmee niet enkel positief of negatief, maar vormt een genuanceerde ontwikkeling waarbij zowel positieve als negatieve (terugvallende) aspecten kunnen worden herleid. | |
