'Te plat om besproken te worden ..' Het toneelspel 'Jan Los, of den bedroogen Oostindisch vaêr' van Abraham Alewijn.

Abstract

Het blijspel 'Jan Los, of den bedroogen Oostindisch vaêr' van Abraham Alewijn uit 1721 wordt verschillend beoordeeld in literatuurgeschiedenissen. Vooral in de negentiende eeuw vond men de blijspelen van Alewijn vooral plat. Toch werden zijn stukken in de achttiende eeuw regelmatig vertoond in de Amsterdamse Schouwburg, en dat in een tijd die, wat het toneel betreft, sterk onder invloed stond van de ideeën van het dichtgenootschap Nil Volentibus Arduum dat een beschavingsoffensief was gestart om een einde te maken aan de in hun ogen slechte stukken. Bij nadere bestudering blijkt dat Alewijns blijspelen in hun vorm wel degelijk voldeden aan de classicistische eisen, maar het zedelijk gehalte en de taal niet. De invloedrijke literatuurgeschiedschrijver dr. W.J.A. Jonckbloet heeft vanuit de fatsoensnormen van zijn eigen tijd vooral daarop het accent gelegd in zijn veroordeling van het komisch werk van Alewijn.