Van gehoorzame honden tot vrome kersen: bijwerk is geen bijzaak. Een verkennend onderzoek naar pedagogiek in zeventiende-eeuwse kinderportretten.

Abstract

Kinderportretten uit de zeventiende eeuw bevatten tal van bijwerk die een pedagogisch geladen boodschap kunnen dragen. In de zeventiende-eeuwse Republiek bestond een breed gedragen consensus ten opzichte van pedagogiek en opvoeding. Doel van deze scriptie is het onderzoeken op welke manier het pedagogisch perspectief van de zeventiende-eeuwse maatschappij wordt weerspiegelt in de kinderportretten uit deze periode. Hiervoor is gekeken naar tweehonderd werken vervaardigd door Nederlandse schilders in de periode 1625-1675. In een uitgebreid spreadsheet is informatie over het bijwerk in deze portretten verwerkt om zo een aantal kwantitatieve feiten te destilleren en patronen te ontdekken. Vervolgens is er gezocht naar iconografische en symbolische verklaringen voor de verschillende objecten en attributen die veelvuldig worden gebruikt als bijwerk in kinderportretten. Hierna is getracht deze in relatie te brengen met een pedagogisch denkbeeld corresponderend met de zeventiende-eeuwse denkwijze.