Nederlanders over Rusland, De publieke opinie in Nederland ten tijde van de Russisch-Japanse oorlog van 1904-1905.

Abstract

De verhoudingen tussen Rusland en Nederland zijn de laatste jaren aanzienlijk verslechterd. In de huidige discussie over een harde of een mindere harde politieke opstelling ten opzichte van Rusland, is het van belang om naar de officiële verhoudingen tussen beide landen in het verleden te kijken en de publieke opinie van de Nederlanders over Rusland. Het doel van dit onderzoek is om na te gaan hoe het officiële politieke beleid van Nederland in verhouding stond met de publieke opinie in Nederland. Als casus koos ik voor de Russisch-Japanse oorlog van 1904-1905. Deze oorlog had niet alleen voor Rusland, maar ook voor de rest van de wereld, belangrijke politieke en grote maatschappelijke gevolgen. Om een antwoord te kunnen geven op het vraagstuk met betrekking tot de verschillen tussen de politieke opinie en het officiële beleid van Nederland ten opzichte van Rusland, heb ik onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de Nederlands-Russische betrekkingen en de heersende publieke opinie in Nederland gedurende deze oorlogsjaren. De publieke opinie in Nederland was destijds niet uniform en werd gevormd door de verzuiling. De spreekbuis van iedere zuil was de eigen krant. Door middel van closereading is er een selectie van artikelen uit de verschillende kranten gemaakt, met betrekking tot de Russisch-Japanse oorlog, om zo de publieke opinie in kaart te brengen in de context van deze oorlog te bestuderen. De resultaten van dit onderzoek laten zien, dat er verschillen bestonden tussen het officiële buitenlandse beleid aangaande Rusland en de publieke opinie in Nederland over Rusland. Dit onderzoek laat bovendien zien dat de verhoudingen tussen het buitenlands beleid en de publieke opinie van de Nederlanders complex was en afhankelijk was van meerdere factoren en voortdurend veranderde.