Escalatie van delinquent gedrag: een kwantitatief onderzoek naar de invloed van de thuisomgeving en delinquente leeftijdsgenoten op de escalatie van delicten van delinquente adolescenten

Abstract

De escalatie van delinquent gedrag – de toename in de ernst van gepleegde delicten – van delinquente adolescenten blijkt problematische gevolgen te hebben voor de Nederlandse samenleving en adolescenten die escaleren in hun delicten blijken moeilijk te resocialiseren in de maatschappij. In de huidige studie wordt onderzocht in hoeverre er sprake is van escalatie van delicten van delinquente adolescenten en in hoeverre deze escalatie beïnvloed wordt door de thuisomgeving en delinquente leeftijdsgenoten. Uit bestaande literatuur blijkt dat de sociale omgeving van invloed is op het delinquente gedrag van adolescenten. Er kan worden verwacht dat wanneer de sociale omgeving een negatieve invloed heeft op de adolescent, dit doorwerkt in het delinquente gedrag van de adolescent, waardoor wellicht een verergering van delicten plaatsvindt naarmate de criminele carrière vordert. Aan de hand van de social learning theory of deviant behavior wordt er verwacht dat adolescenten delinquent gedrag aanleren door middel van het belonen en/of het uitblijven van ontmoediging van delinquent gedrag. Daarom wordt er verwacht dat wanneer er sprake is van een instabiele thuisomgeving, er contact is met delinquente leeftijdsgenoten en er een mededader aanwezig is tijdens het plegen van het delict, de kans op escalatie zal worden vergroot. Ook wordt er verwacht dat het effect van contact met delinquente leeftijdsgenoten op de escalatie van delicten zal worden versterkt wanneer de adolescent opgroeit in een instabiele thuisomgeving. De resultaten van dit onderzoek zijn gebaseerd op 100 Pro Justitia rapportages van 18- tot 23-jarige verdachte adolescenten. De hypothesen worden getoetst aan de hand van meervoudige logistische regressieanalyses. Uit de analyses is gebleken dat er sprake is van een effect van hulpverlening binnen de thuisomgeving op de escalatie van delicten van delinquente adolescenten. De effecten van de andere indicatoren van een instabiele thuisomgeving, de instabiliteit van de thuisomgeving in het geheel en de factoren met betrekking tot de invloed van delinquente leeftijdsgenoten blijken geen effect te hebben op de escalatie van delicten. Ook blijkt het effect van het contact met delinquente leeftijdsgenoten op de escalatie van delicten niet te worden versterkt door het opgroeien in een instabiele thuisomgeving. Huidig onderzoek kan desondanks bijdragen aan het vormen van beleid omtrent de escalatie van delicten van delinquente adolescenten, dat inspeelt op de hulpverlening binnen de thuisomgeving van deze adolescenten.