| dc.description.abstract | Patronagesystemen en patroon-cliënt relaties waren de dominante factor in hoe de macht in de 16de eeuw verdeeld was. Toch is dit onderwerp door historici uit het verleden bewust en onbewust onderbelicht gebleven. Deze scriptie onderzoekt het patronagenetwerk van Filips II, één van de belangrijkste machthebbers uit de 16de eeuw en hoofd van zijn eigen netwerk, aan de hand van Willem van Oranje, die symbool staat voor de mobiliteit die binnen dit netwerk bestond. Daarbij wordt vastgesteld dat patronage staat voor de relatie tussen twee of meer individuen, waarbij één van deze individuen duidelijk een verheven positie heeft over de anderen. Dit kan zowel een verschil in financiële mogelijkheden als in landbezit of adellijke titel zijn. Vervolgens wordt uitgelegd dat Filips weinig tot geen invloed had op de wijze waarop zijn patronagesysteem eruit kwam te zien. Zijn vader Karel V had deze al voor zijn zoon uitgedacht. Dit alles dient ter context voor het feitelijke onderzoek naar de verhouding tussen Oranje en Filips, welke beschreven wordt aan de hand van een archief met meer dan 400 brieven. Met behulp van de theorie van pad afhankelijkheid zal worden betoogd dat een aantal kritieke breekpunten (critical junctures) verantwoordelijk zijn voor het kunnen opdelen van de relatie in drie afzonderlijke fasen. In de eerste fase is de relatie tussen Filips en Oranje goed en werken ze veel samen, waarna er een periode start waarin beiden zich van elkaar aan het vervreemden zijn. In de derde en laatste fase was er vrijwel geen contact meer, wat tevens de opmaat bleek te zijn voor een gewapend conflict in de vorm van de Nederlandse Opstand. Afsluitend wordt er een vergelijking getrokken tussen Filips’ en Oranje’s systeem, waar de verhoudingen tussen Filips en drie prominente leden van zijn patronagesysteem als extra vergelijkingsmateriaal zijn toegevoegd. Hieruit worden de conclusies getrokken dat binnen het patronagenetwerk louter zakelijk contact bestond, persoonlijke aangelegenheden als huwelijken alleen plaatsvonden met toestemming van hoger in het systeem geplaatste edelen en Oranje zich al vanaf 1560 meer focus had op de Duitse adel dan de Castiliaanse adel. | |
