Betekenis van het symptoom angst voor de patiënt met kanker in de palliatieve fase Een kwalitatief onderzoek

Abstract

Achtergrond: De overgang van curatieve behandeling naar de palliatieve fase leidt tot onzekerheid. Patiënten worden zich gaandeweg bewust van het niet meer aanslaan van de behandeling, de progressie van hun ziekte en de korter wordende levensverwachting. Angst is in die fase een veel voorkomend symptoom (63%-92%). Een zoektocht naar kennis over angst als symptoom in de palliatieve fase laat zien dat er weinig onderzoek is gedaan. Gebrek aan kennis en inzicht is een gemis voor de aanpak van problemen in de dagelijkse praktijk op de verschillende locaties van zorg. Doel: Kennis en inzicht krijgen in de betekenis van angst voor patiënten met kanker in de palliatieve fase. Methode: Explorerend kwalitatief onderzoek middels de gefundeerde theorie benadering. De onderzoekspopulatie betrof patiënten met kanker in de palliatieve fase in een hospice en thuis. De palliatieve fase werd opgedeeld in 3 stadia: ziektegerichte-, symptoomgerichte- en terminale palliatie. Data werden verzameld door semigestructureerde interviews en documentanalyse. Resultaten: Er werden in totaal 14 patiënten geïnterviewd (7 hospice, 7 thuis). Opvallend is dat 11 van de patiënten zich in de ziektegerichte- en symptoomgerichte palliatie van de palliatieve fase bevonden. Verder blijkt angst onder te verdelen in concrete en diffuse ervaringen waarbij de plaats in het continuüm en persoonlijke kenmerken het meest van invloed zijn op de betekenis. Omgevingsfactoren blijken van minder invloed. De betekenis van angst is voor de onderzochte patiënten een optelsom van concrete en diffuse gevoelens van angst, plaats in het continuüm van ziekte en persoonlijke kenmerken en in mindere mate omgevingsfactoren. Conclusie: Deze studie benadrukt de multidimensionaliteit van angst en voegt essentiële en unieke informatie toe aan bestaande kennis. Meer onderzoek is nodig. Gebruikmaking van bovenstaande resultaten kan desalniettemin iets toevoegen voor de verpleegkundige zorg in de dagelijkse praktijk.