Empathie als een mogelijke indicator voor identificatie

Abstract

Het lezen van verhalen kan effect hebben op je overtuigingen, wat ook wel narratieve overtuiging wordt genoemd. Identificatie wordt voorgesteld als een mechanisme waardoor narratieve overtuiging kan plaatsvinden. Uit vorig onderzoek is gebleken dat er een aantal variabelen zijn die effect kunnen hebben op dit mechanisme. Vertelperspectief en de mate van sympathie voor een personage zijn twee factoren die de mate van identificatie met een personage in een verhaal kunnen beïnvloeden. In dit onderzoek is er een nieuwe variabele toegevoegd, namelijk empathie. Het empathisch vermogen van de mens kan per individu verschillen en dit zou van invloed kunnen zijn op het identificatie proces. In dit onderzoek staat dan ook de volgende hypothese centraal: “Proefpersonen met een hoger empathisch vermogen identificeren zich sterker met personages in een verhaal dan proefpersonen met een lager empathisch vermogen.” Ten behoeve van dit experiment (N=168) zijn er vier verhaalversies ontwikkeld over een conflictsituatie tussen twee mannen, een restauranthouder en een inspecteur. In het verhaal is het vertelperspectief en de mate van sympathie voor de twee personages gemanipuleerd. Het verhaal is dus telkens vanuit het perspectief van één personage geschreven en één personage wordt als sympathiek afgebeeld. Dit betekent dat het andere personage als onsympathiek wordt afgebeeld. Nadat de proefpersonen elk één van de vier versies voorgelegd hebben gekregen, werd hun gevraagd om een vragenlijst in te vullen die de gelezen tekst betrof. Uit de resultaten bleek dat de mate van identificatie voornamelijk beïnvloed werd door de mate van sympathie voor een personage. Vertelperspectief bleek maar op één personage een significant effect te hebben. Daarnaast was empathie niet van belang voor het identificatieproces. De mate van empathie had tegen de verwachtingen in geen effect op de mate van identificatie. Deze resultaten laten zien dat empathie in dit geval niet van belang is voor het identificeren met personages in een narratief. Er moet echter nog meer onderzoek gedaan worden naar het proces van identificatie om hier bredere conclusies over te kunnen trekken.