Raakt Nederland haar tolerantie kwijt? Een vergelijking naar de reacties van politici op Hans Janmaat en Geert Wilders binnen het politieke debat over migranten.

Abstract

Tussen de jaren negentig en de eeuwwisseling vond een gesuggereerde verharding plaats in het politieke debat over het Nederlandse migratiebeleid. Zo was het migratiebeleid van de jaren negentig voornamelijk een integratiebeleid, terwijl het migratiebeleid na de eeuwwisseling voornamelijk een assimilatiebeleid was. Deze verandering zou zijn aangewakkerd door het artikel ‘Het Multiculturele Drama’ geschreven door Paul Scheffer en gepubliceerd in januari 2000 in het NRC. Sinds de publicatie van dit artikel werden er steeds vaker vraagtekens gezet bij het succes van de Nederlandse multiculturele samenleving. Het politieke debat werd na de eeuwwisseling steeds vaker overschaduwd en overstemd door emoties en onderbuikgevoelens. Hierbij uitten wetenschappers, politici en opiniemakers in toenemende mate hun ongegronde en gegronde zorgen in columns, actualiteitenprogramma’s en op de televisie. Hierdoor werd enerzijds een gevoel van solidariteit en verbondenheid onder de autochtone Nederlanders gecreëerd, terwijl het anderzijds verharding, discriminatie en polarisatie creëerde tussen de autochtone Nederlander en de migrant. Waar Nederland voor de eeuwwisseling een vooraanstaand voorbeeld was van een multiculturele samenleving, leek het immigratiebeleid in de eerste tien jaar van de eenentwintigste eeuw te zijn veranderd in een assimilatiebeleid. Men spreekt over een verandering in het Nederlandse migratiebeleid. Hierdoor zou verharding in het politieke debat ontstaan. Deze uitspraken zouden polariserend en opruiend werken. Of dit daadwerkelijk het geval is, en zo ja hoe dat bewerkstelligd wordt, wil ik onderzoeken aan de hand van een discoursanalyse tussen de politieke debatten en uitspraken van Hans Janmaat in de jaren negentig en politieke debatten en uitspraken van Geert Wilders na de eeuwwisseling.