Voedselconsumptie en mobiliteit: Een onderzoek naar de invloed van foodscapes op het voedingsgedrag van studenten tijdens de reis tussen huis en De Uithof

Abstract

Gezondheid en de rol die voeding daarin speelt, is een onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt van onderzoekers, maar ook van beleidsmakers die de fysieke omgeving van de stad inrichten. Het dringt namelijk steeds meer tot hen door dat de gebouwde omgeving en de voedselverkooppunten van invloed kunnen zijn op de voedselconsumptie van degenen die hier langs reizen en daarmee ook op hun gezondheid. Deze voedselverkooppunten worden in de Engelstalige literatuur ook wel foodscapes genoemd en zijn onderdeel van de voedselomgeving van een persoon. Dit onderzoek richt zich op de studenten die een studie volgen op De Uithof (aan de Hogeschool Utrecht of aan de Universiteit Utrecht) en de reis tussen huis en deze studieplek maken. Hierbij wordt met name onderzocht of er verschillen bestaan in de foodscapes die studenten tegenkomen die gebruik maken van de fiets of van het openbaar vervoer. De centrale vraag van dit onderzoek luidt als volgt: In hoeverre zijn foodscapes van invloed op de voedselconsumptie tijdens de reis van studenten die tussen huis en De Uithof reizen? In dit onderzoek is voor het begrip ‘foodscapes’ de definitie gebruikt die beperkt is tot de fysieke aanwezigheid van winkels en restaurants en andere speficieke locaties waar voedingswaren kunnen worden gekocht (zoals cafés en bakkers). Om te kunnen meten wat de invloed van deze foodscapes is op de voedselconsumptie tijdens de reis, hebben de respondenten op twee dagen een voedingsdagboek bij moeten houden tijdens de reis die zij tussen huis en De Uithof hebben gemaakt. Hierin hebben zij onder meer aan moeten geven welke foodscapelocaties zij tegen zijn gekomen en wat zij tijdens de reis hebben geconsumeerd. Hiervoor zijn de gegevens van 74 studenten gebruikt die aan het onderzoek hebben meegewerkt. Naast de invloed van foodscapes is er in de voedingsdagboeken ook gevraagd naar andere kenmerken van de studenten en van de reizen die zij hebben afgelegd. Hiermee is gecontroleerd in hoeverre de voedselconsumptie tijdens de reis kan worden toegeschreven aan het tegenkomen van verschillende foodscapes. Uit analyse van de resultaten blijkt dat het al dan niet kopen van voedingsmiddelen tijdens de reis niet per definitie lijkt te kunnen worden toegeschreven aan de foodscapes die de student passeert tussen huis en De Uithof. Keuze van het vervoermiddel, geslacht en de mate waarin een student aangeeft te worden verleid, blijken invloedrijkere variabelen te zijn die het eetgedrag van studenten tijdens de reis kunnen voorspellen. Met name de keuze van het vervoermiddel (fiets of openbaar vervoer) heeft hier een aanzienlijk aandeel in.