Op zoek naar de krimpfactor. Een multilevel-analyse van verklaringen van achterlopend huisartszorggebruik in Nederlandse gebieden met bevolkingskrimp

Abstract

Doel Onderzoek laat zien dat inwoners van Nederlandse gebieden met krimpende bevolkingsaantallen minder vaak naar de huisarts gaan dan verwacht kan worden op basis van de demografische en sociaaleconomische samenstelling van de bevolking. Doel van dit onderzoek is om door middel van een multilevel-analyse te onderzoeken of dit verschil verklaard kan worden door een afwijkend zorgaanbod of gezondheidsopvattingen in deze krimpgebieden.

Methoden Cijfers over huisartszorggebruik van 1172 Nederlandse postcodegebieden zijn gebaseerd op de registratie van 277 huisartspraktijken met meer dan 1,4 miljoen ingeschreven patiënten. Gegevens over de afstand tot de dichtstbijzijnde huisarts, het aantal praktijken en de sociale cohesie zijn afkomstig van het CBS, gegevens over het aantal huisartsen zijn gebaseerd op de NIVEL Beroepenregistratie. Een ecometrische schaalconstructie op basis van verschillende survey-onderzoeken biedt inzicht in regionale verschillen in gezondheidsopvattingen.

Resultaten In gebieden met de grootste bevolkingskrimp is een duidelijke samenhang tussen het aantal huisartspraktijken in de woonomgeving en het huisartszorggebruik zichtbaar. In de gebieden waar de bevolkingskrimp minder is (de zogenaamde anticipeergebieden) is de afstand tot de huisarts en het relatieve aantal huisartsen van invloed. Er werden geen regionale verschillen gevonden met betrekking tot de gezondheidsopvattingen.

Conclusie Hoewel de Nederlandse gezondheidszorg in internationaal perspectief goed toegankelijk en geografisch gezien gelijkmatig verspreid is, blijkt uit dit onderzoek dat er binnen Nederland wel degelijk verschillen bestaan. De geografische afstand tot de huisarts en het aantal huisartsen zijn een verklaring voor het achterlopende huisartszorggebruik in krimpgebieden. Meer aandacht voor de geografische afstand is nodig in het beleid om een goede aansluit van zorgvraag en zorgaanbod in gebieden met bevolkingskrimp te kunnen waarborgen.