Show simple item record

dc.rights.licenseCC-BY-NC-ND
dc.contributor.advisorNortier, J.M.
dc.contributor.authorBruijne, E. de
dc.date.accessioned2018-06-08T17:01:12Z
dc.date.available2018-06-08T17:01:12Z
dc.date.issued2018
dc.identifier.urihttps://studenttheses.uu.nl/handle/20.500.12932/29128
dc.description.abstractIn deze scriptie staat de vraag ‘in hoeverre is taalverandering stuurbaar?’ centraal. Oftewel: kunnen mensen de ontwikkeling van een taal gericht sturen of is taalverandering een onbeïnvloedbaar proces? Allereerst kan worden vastgesteld dat taal een zeer veranderlijk en dynamisch fenomeen is dat te allen tijde en op alle plaatsen in al haar aspecten verandert. Aan deze veranderingen liggen uiteenlopende oorzaken ten grondslag. Zowel sociolinguïstische als natuurlijke factoren spelen een rol in de ontwikkeling van een taal. Sociolinguïstische factoren als sociale behoeften, mode en buitenlandse invloeden kunnen een directe aanleiding of trigger voor taalverandering vormen, maar de dieper liggende oorzaken zijn veelal van natuurlijke aard. In de regel ontwikkelt een taal zich richting een zo regelmatig, samenhangend en efficiënt mogelijk systeem, en worden ‘zwakke plekken’, zoals moeilijk realiseerbare taaluitingen en onregelmatigheden gerepareerd, waarbij anatomische mogelijkheden en restricties leidend zijn. Nadat een bepaalde verandering ‘getriggerd’ is, volgt de verspreiding over de taalgemeenschap. Tijdens dit proces, dat zich merkbaar voor de taalgebruikers of juist onopgemerkt voltrekt, gaat de nieuwe taalvorm een hevige concurrentiestrijd aan met de oude taalvorm. Het prestige van beide vormen is hierin de doorslaggevende factor: de vorm met het hoogste prestige wordt waarschijnlijk de norm. Het prestige van de taalvorm hangt sterk samen met het sociale aanzien van de taalgebruikers die deze vorm gebruiken. Talige veranderingen gaan vaak ook gepaard met weerstand vanuit de taalgemeenschap. Er zijn altijd groepen of individuen die veranderingen proberen tegen te houden of de ontwikkeling van de taal op een andere manier proberen te sturen. Deze ‘taalplanners’ kunnen gedreven worden door verschillende motieven. Politieke overwegingen kunnen een belangrijk motief vormen; taalplanning is ook een onderdeel van het overheidsbeleid. Ook particulieren zetten zich soms in om taalverandering gericht te sturen, vaak vanuit een bepaalde weerstand tegen nieuwe talige trends, zoals de verengelsing van het Nederlands. De invloed van de taalplanners is echter beperkt, hoewel met name het lexicon van een taal vatbaar is voor sturing en verandering. Nieuwe woorden kunnen worden ‘bedacht’ en leenwoorden kunnen worden overgenomen uit andere talen. Andere taalaspecten zijn minder beïnvloedbaar, hoewel grammaticale regels en spelling eens in de zoveel tijd door de overheid worden herzien en gewijzigd. Een taal kan dus ‘direct’ veranderd worden via regelgeving. Andere strategieën voor taalplanning zijn subtieler en projecten voor de lange termijn. De taalgemeenschap zou dan dusdanig beïnvloed moeten worden, dat ze een hoog prestige toekent aan de nieuwe taalvorm(en), waardoor de nieuwe vorm een kans krijgt zicht te verspreiden over de taalgemeenschap. Hiervoor is echter een bepaalde sociale macht vereist die de meeste taalplanners niet bezitten.
dc.description.sponsorshipUtrecht University
dc.format.extent151886
dc.format.mimetypeapplication/zip
dc.language.isonl
dc.titleWelke kant moet onze taal op? Een onderzoek naar de stuurbaarheid van taalverandering
dc.type.contentMaster Thesis
dc.rights.accessrightsOpen Access
dc.subject.keywordstaalverandering, taalplanning
dc.subject.courseuuTaal, Mens en Maatschappij


Files in this item

Thumbnail

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record