Het verband tussen ontkenningen en risicoperceptie in bijsluiterteksten: spelen attitudes tegenover medicijngebruik hierbij een rol?

Abstract

Grofweg 20% van de zinnen in Nederlandse bijsluiters bevat een ontkenning (Burgers et al., 2013). Het is bekend dat de cognitieve verwerking van ontkenningen anders verloopt dan die van bevestigingen (Kaup et al., 2006; Mayo et al., 2004). In dit onderzoek is gekeken naar het effect hiervan op het waargenomen risico dat mensen hebben bij een bepaald fictief medicijn. De centrale vraag in dit onderzoek luidt: Wat is de invloed van het ontkennen van negatieve concepten in Nederlandse bijsluiters op het waargenomen risico betreffende het nemen van medicijnen, en speelt attitude tegenover medicijngebruik hierbij een rol? Voor dit onderzoek zijn twee versies van een bijsluiter gecreëerd: één met en één zonder ontkenningen. Dit onderzoek maakte gebruik van een tussen-proefpersonendesign (n = 151) waarbij data werden verzameld middels twee vragenlijsten. Uit de resultaten blijkt dat er een verband bestaat tussen het gebruik van ontkenningen en risicoperceptie: het gebruik van ontkenningen leidt tot een lagere risicoperceptie dan het gebruik van bevestigingen. Ook blijkt er een verband te bestaan tussen attitude en risicoperceptie: proefpersonen met een positieve attitude tegenover medicijngebruik schatten de risico’s lager in dan proefpersonen met een negatieve attitude. Opvallend is het resultaat dat het verband tussen conditie en risicoperceptie verdwijnt wanneer ook attitude wordt meegenomen in de analyse. Dit houdt in dat het hebben van een positieve of negatieve attitude tegenover medicijngebruik belangrijker is voor het inschatten van de risico’s dan het lezen van een bijsluiter met of zonder ontkenningen. Dit impliceert dat attitude in dit onderzoek de belangrijkste voorspeller is voor de score op risicoperceptie.