Moeders aan het woord: de kwaliteit van het opvoedingsondersteuningsprogramma Moeders Informeren Moeders

Abstract

Binnen het project Moeders Informeren Moeders (MIM) geven ervaren moeders (vrijwilligsters) opvoedingsondersteuning aan moeders van een eerste kind. Het doel van dit onderzoek is om via de moeders en vrijwilligsters inzicht te krijgen in de kwaliteit van deze ondersteuning. In het voorjaar van 2009 zijn er op verschillende plaatsen in Nederland individuele interviews afgenomen bij tien vrijwilligsters en de tien moeders die zij ondersteunden. Daarbij werd gebruik gemaakt van een protocol waarin theoretische inzichten uit de empowerment beweging en de gezondheidsleer met elkaar zijn gecombineerd tot kwaliteitscriteria. Het interviewen van koppels had als pluspunt dat de visie van de moeder en de vrijwilligster met elkaar konden worden vergeleken, waardoor er een betrouwbaar beeld van de daadwerkelijke ondersteuning ontstond. Uit de interviews bleek dat de moeders en vrijwilligsters veel ervaringen met elkaar uitwisselden over de eigen opvoeding en dat de ondersteunde moeders dit als prettig en leerzaam ervoeren. Een andere positieve indicator voor de kwaliteit van MIM was dat de vrijwilligsters de vaardigheden van de moeders bevestigden. Dit kon het vertrouwen van de moeders in de te behalen gedragsverandering vergroten. Er waren echter ook vrijwilligsters die, in tegenstelling tot de uitgangspunten van het programma, adviezen gaven aan de moeders. Daarnaast bleek uit de interviews dat sommige vrijwilligsters hun ondersteuning niet baseerden op de vraag zoals de moeder die had geformuleerd. Ook werd er bij sommige koppels een afhankelijkheidsrelatie gecreëerd door de sociale steun van de vrijwilligster aan de moeder. Uit het onderzoek is gebleken dat sommige vrijwilligsters de ‘redderrol’ op zich namen. De ‘redder’, vol goede bedoelingen, doet alles om de persoon die volgens haar een probleem heeft te helpen. Deze rol houdt echter verhoudingen van afhankelijkheid in stand. Het is heel begrijpelijk dat de vrijwilligsters deze rol aannamen, omdat er in onze maatschappij veel waarde aan wordt gehecht. Het voortzetten van de ‘redderrol’ wordt vaak als moedig of behulpzaam gezien, terwijl het loslaten ervan als in de steek laten wordt gezien. Dit kan betekenen dat er binnen MIM iets extra’s moet worden gedaan om de vrijwilligsters te leren hoe ze de ‘redderrol’ kunnen loslaten.