| dc.description.abstract | Samenvatting onderzoek: Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat niet alle docenten Frans de ERK-criteria gebruiken om spreekvaardigheid op havo en vwo niveau te beoordelen. Docenten die dit wel doen, zijn verdeeld over het nut ervan (SLO, 2012). De hoofdvraag van dit praktijk gericht onderzoek is na te gaan welke opvattingen docenten Frans hebben in het voortgezet onderwijs over ERK-criteria met betrekking tot het toetsen van spreekvaardigheid op havo en vwo niveau. Deze hoofdvraag bestaat uit drie deelvragen. De eerste is na te gaan in hoeverre docenten de ERK-criteria gebruiken. De tweede is te achterhalen waarom ze de criteria niet toepassen. De derde is te weten welke criteria binnen de beoordelingsformulieren, anders dan die van het ERK, volgens docenten Frans in het voortgezet onderwijs bruikbaar zijn.
Om deze vragen te beantwoorden heb ik een online enquête gehouden onder 57 docenten Frans. Ik heb vragen gesteld over kennis van het ERK, de schoolcontext, de gebruikte instrumenten om te beoordelen en het kennisniveau van de docenten omtrent het ERK. Daarnaast heb ik interviews afgenomen in twee secties Frans met elk vijf docenten op twee verschillende stagescholen.
Uit de enquête is gebleken dat 78% van de docenten ERK-criteria geregeld gebruikt, 35% af en toe en 7% nooit. De verklaring voor deze verschillen is dat docenten de criteria gebruiken op verschillende manieren al naar gelang de behoefte en de prioriteit die men aan spreekvaardigheid toekent. Voor 47.37% van de docenten zijn de criteria helder. Aan de ene kant geven docenten aan dat het gebruikmaken van de ERK-criteria handvatten geeft bij het beoordelen van leerlingen en bij het zicht hebben op hun vorderingen. Aan de andere kant komt uit de enquête naar voren dat leerlingen, middels het gebruik van de criteria, zelf zicht hebben op hun taalprestaties. 24.56% van docenten geeft aan de criteria niet te gebruiken. Twee redenen worden genoemd. De eerste reden is het door docenten ervaren gebrek op school aan informatie over het ERK. De tweede reden is dat docenten de criteria niet duidelijk genoeg vinden. Docenten passen zelf bestaande formulieren aan om leerlingen te beoordelen. Over de vraag welke criteria binnen de beoordelingsformulieren, anders dan die van het ERK, volgens docenten Frans in het voortgezet onderwijs bruikbaar zijn, is het criterium genoemd waarbij de nuance gemaakt kan worden tussen compleet zijn van de informatie in geproduceerde zinnen en correct zijn van de gemaakte zinnen.
De interviews met de docenten gaan over de toepassing van de ERK-criteria op twee stagescholen. De geïnterviewde docenten geven aan dat zij de ERK-criteria gebruiken om vijf vaardigheden te beoordelen: schrijven, spreken, lezen, begrijpen en interactie. Elk van deze vaardigheden bestaat uit deelvaardigheden die men apart beoordeelt. Hiervoor gebruiken docenten standaard formulieren zoals aangeboden door de Nederlandse website www.ERK.nl. 33% van deze docenten past de formulieren aan, 40% doet het af en toe en 26% past de formulieren nooit aan.
Dit praktijk gericht onderzoek doet bovendien aanbevelingen ten opzichte van het verbeteren van de beoordeling aan de hand van de ERK-criteria. Het betrekken van de leerlingen bij de beoordeling van spreekvaardigheid volgens het ERK-model kan bijdragen tot een beter inzicht in de wat er van de leerlingen verwacht wordt. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld gestimuleerd worden elkaars en eigen prestaties in spreekvaardigheid te beoordelen aan de hand van deze criteria. Een andere aanbeveling gaat over de aansluiting van het gewenste ERK-niveau zoals beschreven in de methode Grandes Lignes en het werkelijke niveau van de leerlingen. Het is onduidelijk of deze na een schooljaar te hebben gewerkt met de genoemde methode ook daadwerkelijk het niveau bereiken zoals aangegeven.
Ten slotte is het de bedoeling dat het beoordelingsformulier de talige én de communicatieve kennis en vaardigheden meet. Een laatste aanbeveling is dan ook om ERK-beoordelingsformulieren vanuit deze twee perspectieven tegen het licht te houden, en indien nodig op een van beide aspecten aan te vullen of te wijzigen. Dit in het kader van het belang van het toetsen van communicatief taalonderwijs. | |
