Dynamiek van een veranderende concertprogrammering in Felix Meritis

Abstract

Amsterdam en zijn belangrijkste muziekzaal Felix Meritis heeft in de achttiende en negentiende eeuw een belangrijke rol gespeeld in het ontwikkelen van een nationale concerttraditie. William Weber heeft in zijn oeuvre de grote veranderingen gedurende die periode van de uitgangspunten van concertprogrammering in een aantal belangrijke Europese concertzalen beschreven. Aanvankelijk was de concertprogrammering in deze steden bijzonder divers, met werken uit velerlei genres in bonte afwisseling dooreen gespeeld. In de loop der jaren wijzigde zich dit tot het uitvoeren van vrijwel alleen zogenaamd ‘klassieke’ werken van de hand van overleden componisten. In dit artikel wordt onderzocht in hoeverre de concertprogrammering van Felix Meritis bij deze internationale trend aansloot. Het blijkt dat de concertprogramma’s deze veranderingen zeker niet op de voet volgden. Het forse aandeel van levende componisten in de programma’s is, in onze ogen paradoxaal, een uiting van conservatisme in programmering bij Felix Meritis. Door de invoering van recital achtige programmaonderdelen en het vervangen van aria’s door liederen en een groter aandeel van werk van levende componisten ten opzichte van de internationale situatie lijkt Felix Meritis daarom een weliswaar conservatieve maar wel dynamische programmerings strategie te voeren, maar mogelijk wel behoudender dan de programmering van het Collegium Musicum Ultrajectinum. De gedachte onder wetenschappers welke nog recent opgeld deed dat Nederland de internationale ontwikkelingen in de economie, nijverheid en cultuur niet heeft gevolgd tot in de tachtiger jaren van de negentiende eeuw wordt hierdoor gerelativeerd.