Vliegveldpictogrammen: brengt eenvoud iedereen op de juiste plek? Een onderzoek naar het effect van eenvoud op de begrijpelijkheid van pictogrammen op Schiphol voor Nederlandse en Chinese studenten

Abstract

De drukte op luchthavens is de laatste jaren flink toegenomen. Om alles in goede banen te leiden is een manier nodig om verschillende culturen zo efficiënt mogelijk te informeren en instrueren. Pictogrammen zijn hiervoor essentieel, aangezien zij taalonafhankelijk zijn en sneller begrip over kunnen brengen voor verschillende culturen dan lexicale informatieborden. Het blijkt echter dat pictogrammen regelmatig anders begrepen worden door mensen met een verschillende culturele achtergrond. Ontwerpkenmerken zoals concreetheid, eenvoud, bekendheid, zinvolheid en semantische nabijheid blijken de begrijpelijkheid van pictogrammen te beïnvloeden. Eerder onderzoek vond dat eenvoud voor personen uit de ene cultuur wel het begrip vergroot, maar voor personen uit de andere cultuur niet (Ou & Liu, 2012). Weinig onderzoek keek echter naar het effect van eenvoud op de begrijpelijkheid van pictogrammen. Om deze reden is in dit onderzoek gekeken naar de invloed van eenvoud op de begrijpelijkheid van pictogrammen op Schiphol voor Nederlandse en Chinese studenten. In twee verschillende vragenlijsten zijn de originele pictogrammen set van Schiphol gebruikt en een gemanipuleerde gedetailleerdere versie. Aangezien er niet genoeg Chinezen deelnamen aan dit onderzoek is enkel gekeken naar het effect van eenvoud op het begrip van Nederlanders. Toetsen toonden een hogere objectieve begripsscore aan voor de gedetailleerde pictogrammen, maar lieten geen verschil zien in subjectieve begripsscore. Ook bleek er geen significant verschil in beoordelingen van eenvoud en gedetailleerdheid tussen de vragenlijsten. Een mogelijke verklaring is dat respondenten gedetailleerdere pictogrammen niet zagen als gedetailleerder en de eenvoudige niet als eenvoudig, omdat zij niet beide versies te zien kregen en dus niet konden vergelijken. Een andere verklaring is dat de subjectieve begripsvraag na blootstelling aan de betekenis kwam. Respondenten die een foutief antwoorden gaven, kunnen het pictogram na blootstelling aan de betekenis alsnog als begrijpelijk beoordeeld hebben. Hoewel de gedetailleerde pictogrammen in dit onderzoek beter begrepen werden, kunnen geen conclusies getrokken worden over verschillen tussen culturen. Voor Schiphol kan het van belang zijn het effect van gedetailleerdheid op de begrijpelijkheid voor zowel hoge als lage contextculturen alsnog te onderzoeken.