Hoe werken intentie en receptie samen bij het oordeel over de opera The Death of Klinghoffer? Een vergelijkende studie van antisemitische werken.

Abstract

De opera “The Death of Klinghoffer” is in haar receptiegeschiedenis beticht van antisemitisme. Dit oordeel is gebaseerd op een samenspel tussen intenties en receptiegeschiedenis. In dit schrijven wordt ingegaan op de aard van deze intenties en het idee van muzikale receptie. Het voornaamste punt is dat de tref-these van Richard Taruskin de begrippen receptie en intentie tegenover elkaar zet, terwijl deze begrippen elkaar beïnvloeden. De these van “tref” wordt getoetst op basis van de Klinghoffer-opera. Allereerst is het begrip “intentie” geanalyseerd om tot een goede analyse van het samenspel te komen, waarbij wordt betoogd dat een intentie een tamelijk complex samenraapsel van verschillende personen en groepen is. In geesteswetenschappelijk discours is de term namelijk problematisch. Vervolgens is de historische context van het tref-begrip geanalyseerd en betoogd dat dit begrip verband houdt met de geschiedenis van het betekenis geven aan absolute muziek, waarbij semantische intenties weg genomen worden ten behoeve van syntaxis. Aan de hand van de receptie van de Klinghoffer-opera wordt vervolgens nagegaan hoe intentie en receptie zich tot elkaar verhouden. Het blijkt dat er in deze casus wel degelijk een samenspel speelt tussen deze twee begrippen, welke in Taruskins begrip ver uit elkaar staan. Een problematisch punt is bijvoorbeeld de steeds terugkerende beschouwing van een verwijderde scène uit de opera, waarbij dit samenspel tot uiting komt. Een ander punt waar deze verschillende benaderingen van intentie en receptie terugkeren is terug te vinden in de receptieve discussie over deze opera als een anti-passie.